Gemeente Amsterdam tegen HarperCollins: ‘schrap ons uit het Anne Frank-boek’

De gemeente Amsterdam eist van uitgeverij HarperCollins dat zij wordt geschrapt uit de Engelstalige versie van ‘Het verraad van Anne Frank’, het omstreden boek waarin een Cold Case Team onderzoek deed naar wie het meisje in de jaren ’40-’45 heeft verraden. ICT-wethouder Alexander Scholtes schrijft in een brief aan de Brits-Amerikaanse uitgever dat de gemeente niet langer bedankt wil worden in dit boek voor haar ‘inhoudelijke bijdrage’. Verder blijkt dat de geldsteun die de gemeente gaf aan Proditione Media niet terug te vorderen valt, aldus Scholtes in een andere brief.

Niet inhoudelijk betrokken

In de Engelstalige brief schrijft de D66’er aan HarperCollins dat Amsterdam één financiële bijdrage heeft geleverd aan het project. ‘De stad Amsterdam was op geen enkele wijze betrokken bij het onderzoek, de methodologie en de uitkomst van het onderzoek,’ aldus Scholtes, die benadrukt dat later bleek dat het boek – ondanks de hulp van onder andere de Anne Frank Stichting en het Stadsarchief – vol fouten en onjuistheden staat. ‘In het boek wordt de stad Amsterdam bedankt voor haar bijdrage. Echter, de stad Amsterdam heeft op geen enkele manier actief bijgedragen aan het boek en heeft er reeds afstand van genomen. We verzoeken u daarom dringen de naam van de stad Amsterdam uit het boek te verwijderen.’

Second opinion

HarperCollins heeft nog geen reactie gegeven op het schrijven van Scholtes. Vrijwel tegelijkertijd informeerde de politicus de gemeenteraad per brief over het terugvorderen van de geldsteun van 100.000 euro aan Proditione Media, de firma van Cold Case Teamleider Pieter van Twisk. Het gaat om de second opinion die inmiddels ex-wethouder Shula Rijxman (D66) begin dit jaar beloofde nadat de raad vond dat de gemeente onvoldoende onderzoek had gedaan naar een mogelijke terugvordering. Volgens Scholtes is definitief gebleken dat de ton niet kan worden teruggehaald.

Factuur betaald

Het ging volgens juristen van advocatenkantoor Dirkzwager, die de gemeente voor de second opinion inschakelde, immers niet om subsidie maar om het betalen van een factuur van Proditione Media. ‘Omdat geen subsidiebesluit is genomen, zijn de mogelijkheden die de Algemene Wet Bestuursrecht biedt om subsidie terug te vorderen niet van toepassing. De gemeente heeft de offerte van Proditione Media geaccepteerd’, aldus Scholtes. In volgende gevallen zal de gemeente beter opletten. ‘Om herhaling in de toekomst te voorkomen zullen de interne processen worden aangescherpt’.

Ophef

Vorig jaar ontstond grote ophef na publicatie van ‘Het verraad van Anne Frank’, een boek van de Canadese schrijfster Rosemary Sullivan over de bevindingen van het CCT. Algauw bleek dat er veel fouten in stonden en dat het onderzoek niet correct was. Twee maanden na publicatie schoten zes wetenschappers het onderzoek aan flarden en in augustus 2022 kwam Natasha Gerson met een eigen fact check-onderzoek naar het boek van Sullivan, dat op Jonet.nl gepubliceerd werd. Later deed zij meer onderzoek, onder andere naar de dataset van het CCT die het Stadsarchief als schenking heeft gekregen. Daar bleek van alles niet te kloppen.

Beperkt open

Scholtes gaf in zijn brief ook aan dat de dataset nu beperkt wordt geopend voor verder onderzoek ernaar, met ondersteuning van de gemeente en in overleg met de gedupeerden. Ook zal ervoor gezorgd worden dat onbewezen, schadelijke beschuldigingen niet in het Stadsarchief zullen geraken. De gemeente stelt tevens een geldsom beschikbaar voor een alternatieve publicatie op basis van onderzoek door wetenschappers.

Lees ook:
‘Fraude Cold Case Team dreigt te worden witgewassen door Stadsarchief’
De bronfraude van het Cold Case Team (CCT), dat op eigen wijze onderzoek deed naar wie Anne Frank en haar medeonderduikers heeft verraden, dreigt te worden witgewassen door het Stadsarchief in Amsterdam. De gemeentelijke instantie heeft de dataset van het CCT als schenking gekregen. Uit bevindingen van Natasha Gerson blijkt ook daar echter van alles mee mis te zijn.

Lees ook:
Nieuw onderzoek naar coldcase-project: ‘Er is met nog veel meer bronnen geknoeid’
Er is een nieuw onderzoek naar de werkwijze en bevindingen van het coldcaseteam dat uitzocht wie de verrader was van Anne Frank. In het rapport van researcher Natasha Gerson komt een beeld naar voren van een team dat heeft geknoeid met zowel schriftelijke als levende bronnen.