Grensoverschrijdend initiatief met Joods tintje
In de Achterhoek en de Duitse grensstreek hebben vijf cultuurinstellingen de handen ineen geslagen en de cultuurcoöperatie Unterwegs opgericht. Het doel is om ‘de gezamenlijke cultuur grensoverschrijdend te ontsluiten voor het publiek’. De gedachte van de organisatie gaat dieper. Unterwegs wil zich door het organiseren van projecten inzetten voor vrijheid, medemenselijkheid en tolerantie. Ook activiteiten en evenementen met een Joods thema komen aan bod.
De vijf partners zijn het Onderduikmuseum Markt 12 en de Koppelkerk in Aalten, het Otto Pankok Museum Haus Esselt in het Duitse plaatsje Hünxe, het Humberghaus in het Duitse Dingden en het Kloster Marienthal in de gelijknamige Duitse plaats. Drie van de vijf instellingen hebben een Joods verleden. Zo kunnen bezoekers van het onderduikmuseum zien hoe in de Tweede Wereldoorlog een gezin, Joodse onderduikers en een Duitse Ortskommandant onder één dak leefden. Het Otto Pankok Museum Haus Esselt is het voormalige woonhuis van kunstenaar Otto Pankok, die voor Joden en Sinti opkwam in de nazi-tijd. In het Humberghaus kunnen bezoekers meer leren over de Joodse familie Humberg die de Sjoa niet overleefde.
De eerste gezamenlijke activiteit van Unterwegs omvat tweecultuurroutes die twee dagen duren, waarbij een bezoek per bus wordt gebracht aan de vijf partnerinstellingen. Sylvia Heijnen, directeur van de Koppelkerk in Aalten, vertelt over Unterwegs. “De aanleiding voor Unterwegs’was een oproep voor vernetzung. Er zijn meerdere organisaties met gelijke doelstellingen en samen zijn we sterk. Een andere reden is de maatschappelijke tendens, de open grenzen en het wantrouwen jegens nieuwkomers. Daarom hebben we Unterwegs in leven geroepen, om onder het motto ‘vrijheid, medemenselijkheid en tolerantie’ een beweging in gang te zetten”, aldus Heijnen.
Carlos Steumel van het Otto Pankock Museum: “De gesprekken zijn zo lang na de oorlog nog niet geëindigd. We moeten de dialoog blijven voeren, elkaar begrijpen en ons afvragen waar de agressie vandaan komt. Unterwegs is een positieve impuls.” Gerda Brethouwer van Onderduikmuseum Markt 12 is het daarmee eens. “Vanuit de bijzondere identiteit van het grensgebied is samenwerking en uitwisseling zo belangrijk, met elkaar in gesprek blijven, reflecteren, burgers opzoeken, debatteren, symposia houden. Maar eerst gaan we kennismaken met de vijf partners.”
