Inzamelactie gestart voor komst Etty Hillesum Huis Middelburg

Het huis in Middelburg waar Etty Hillesum ter wereld kwam, moet een instituut worden ter ere van de Joodse dagboekschrijfster die in de Sjoa werd vermoord. In het pand moeten straks exposities debatten, lezingen, symposia en projecten op het gebied van kunst en cultuur worden georganiseerd. Momenteel is het pand nog in bezit van een bedrijf, maar dat moet veranderen. De Stichting Het Etty Hillesum Huis, die wedijvert voor het instituut, is daarom met een crowdfundingactie begonnen om de plannen mogelijk te maken. Om het mogelijk te maken is ten minste 150.000 euro nodig. In de zomer van 2021 kan het huis dan open. Met 250.000 euro zou het project met de uitbouw van activiteiten zijn gegarandeerd.

Tandarts
Hillesums geboortehuis in hartje Middelburg is nu nog een tandartspraktijk en er is dan ook een hoop werk te verzetten, aldus het stichtingsbestuur in een persbericht. ‘De begane grond zal grondig verbouwd moeten worden, zoveel mogelijk met behoud authentieke elementen, en mogelijk ook met het terugbrengen van de enkele authentieke elementen. Er komt een expositieruimte waar het verhaal van Etty Hillesum en de Joodse geschiedenis van Zeeland en Middelburg gepresenteerd zullen worden. De voorkamer, met uitzicht op het Molenwaterpark, wordt een sfeervol café waar ook ruimte wordt gecreëerd voor wisselexposities. Het Huis moet een plek worden waar iedereen zich welkom voelt, waar je kennis kunt op doen en waar je je kunt verwonderen’.

Gofundme
Om alle plannen mogelijk te maken, heeft de stichting een crowdfundcampagne op het platform Gofundme gelanceerd. Onder de naam ‘Help mee het Etty Hillesum Huis te realiseren!’ moet minimaal 150.000 euro worden opgehaald. Er is mogelijk bewust gekozen voor een internationaal crowdfundingplatform zodat er ook sneller donaties vanuit het buitenland kunnen komen. ‘Alle donaties komen ten goede aan Het Etty Hillesum Huis, zodat de herinnering aan deze bijzondere Joodse schrijfster en haar nagelaten teksten een tastbare plek van herinnering krijgt en dat ook aan de komende generaties haar geschiedenis en nalatenschap doorgegeven kan worden’, schrijft het bestuur.

Over Hillesum
Op 15 januari 1914 zag Etty Hillesum het levenslicht op Molenwater 77, in het statige herenhuis aan de rand van het Middelburgse Molenwaterpark. In 1932 ging ze in Amsterdam rechten studeren. Deze studie sloot ze met succes af, waarna ze Slavistiek in Leiden ging studeren. Die studie kon ze vanwege de Tweede Wereldoorlog niet afmaken. In de oorlogsjaren verbleef ze in een herenhuis aan het Museumplein in Amsterdam, vanwaar ze een dagboek bijhield. Daarin verwoordde ze haar persoonlijke, innerlijke ontwikkeling tijdens de oorlog en de absurditeiten van de Sjoa. Het boek is niet alleen een sterk persoonlijk document, maar geeft ook inzicht in de wijze waarop de anti-Joodse maatregelen en deportaties in die jaren op Joden zelf zijn overgekomen. Hillesum werd afgevoerd en in Auschwitz vermoord. Pas na 38 jaar werd haar werk bekend. In 1996 werd in Deventer het Etty Hillesum Centrum opgericht.

Grootste Middelburger
De laatste jaren is er nogal wat te doen om Hillesum. Sinds 2015 is in Middelburg het Etty Hillesum Onderzoekscentrum in het Zeeuws Archief gevestigd. Destijds is dat opgericht door kenner Klaas Smelik en als het Hillesumhuis er komt, zal het daar worden opgenomen. In 2017 werd de schrijfster uitgeroepen tot ‘grootste Middelburger aller tijden’. De stichting: ‘Met haar dagboeken en brieven uit Westerbork, heeft zij een historisch en literair document van onschatbare waarde nagelaten. Terwijl de Tweede Wereldoorlog zich voltrok en het nationaalsocialisme Europa in zijn vernietigende greep hield, was Etty Hillesum in staat de gebeurtenissen van haar tijd met scherpe pen te beschrijven. Daarnaast legde zij in haar dagboek haar ideeën vast over vrijheid, autonomie en solidariteit, het bestrijden van haat, het lot, God, het menselijk lijden en de liefde’.

Strijd in Amsterdam
Middelburg is niet de enige plek waar mensen zich bekommeren rondom een Etty Hillesum Huis. Ook in het pand aan het Amsterdamse Museumplein, waar de schrijfster in de oorlogsjaren verbleef, moet een soort museum komen. Dat is een van de uitkomsten van een maandenlange strijd die in 2020 werd uitgevochten tussen omwonenden, architecten, Hillesum-kenners en de eigenaar, die het gebouw grotendeels wilde afbreken voor nieuwbouw. Alleen de gevel zou overeind blijven. Omdat stadsdeel Zuid al min of meer toestemming had gegeven voor de sloop, kwamen buren en liefhebbers in verzet. Na veel actievoeren besloot het Amsterdamse college van burgemeester en wethouders om het pand een monumentale status te geven. Ook werd er een struikelsteen gelegd. Het is nog onduidelijk of het wanneer het museum er komt.

Lees ook:
Etty Hillesum als wapen in de buurtstrijd – column David Barnouw
‘Bouwen, bouwen, bouwen. In Amsterdam komen er vele honderden woningen bij in Noord en in de voormalige Houthavens en de plannen voor het Sluisbuurt en Havenstad ontwikkelen zich ook snel. Op details na is iedereen blij dat er zoveel bijgebouwd wordt; mensen willen wonen…’