Joden en moslims in Tweede Kamer: tegen verbod ritueel slachten, convenant na tien jaar evalueren

Tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer over de initiatiefwet van PvdD-leider Marianne Thieme voor een verbod op ritueel slachten, trokken Joden en moslims woensdag samen op. Ruben Vis van het Nederlands Israëlitisch Kerkgenootschap (NIK), Hanneke Gelderblom van het Nederlands Verbond Progressief Jodendom (NVPJ), Michaël Bloemendal van de Joodse Gemeente Amsterdam en Racit Bal van het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO). Ze zijn tegen het verbod dat Thieme voorstelt. Bal wil dat het convenant minimaal tien jaar wordt uitgevoerd, en daarna pas wordt geëvalueerd. Het viertal ging uitgebreid op vragen van Tweede Kamerleden in.

Convenant werkt
“Slachten volgens de Joodse riten is in Nederland een al meer dan vierhonderd jaar bestaande praktijk,” zei Ruben Vis, die in zijn bijdrage benadrukte dat het koosjere slachten mettertijd is gemoderniseerd. “Er worden in Nederland jaarlijks drieduizend dieren koosjer geslacht tegenover zevenhonderd miljoen dieren die niet-religieus geslacht worden.” Vis benadrukte sinds vorig jaar een convenant van kracht is dat een betere manier van ritueel slachten in Nederland garandeert. ‘Het NIK voert het convenant zorgvuldig uit en verwacht van de overheid dat die zich houdt aan de afspraken.” Het convenant werkt en de Joden willen zich er aan houden.

Godsdienstvrijheid
Het verbieden van ritueel slachten druist in tegen de godsdienstvrijheid, benadrukte Hanneke Gelderblom. “De Joodse en islamitische uitgangspunten zijn identiek. Het dier moet zo min mogelijk lijden,” aldus Gelderblom. De PvdD spreekt over ‘verdoofd’ en ‘bedwemd’. Volgens haar zijn dit woorden die misleiden, want er ontbreekt wetenschappelijk bewijs. “Bedwelmen betekent met meerdere beesten in een hok, waar ze worden vergast of geëlektrocuteerd.” Minderheden hebben rechten die niet zomaar worden afgenomen. “Vlees eten is voor beide gemeenschappen een essentieel onderdeel van het leven. Dat zegt de Raad van State en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens”

Grondwet onder druk
Racit Bal sprak namens het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO). “Nederland kent een grote groep burgers met een islamitische geloofsovertuiging voor wie het eten van vlees hoort bij die geloofsuitoefening. De Nederlandse grondwet maakt dit mogelijk. We zijn ons er extra van bewust nu in meer landen de elementele onderdelen in de grondwet onder druk staan,” aldus Bal, die benadrukte dat het convenant met het ministerie en de vleessector is opgesteld. “De wetenschappelijke adviesraad heeft ons daarmee ondersteund en begeleid. We hebben veel overleg gevoerd om tot de beste voorwaarden en methoden te komen. Sinds begin vorig jaar zijn we ermee aan de slag gegaan. Onze ervaring is dat het op een goede manier werkt.”

‘Ons verantwoordelijke rabbinaat is tot de grens tot wat Joods is gegaan’

Michaël Bloemendal

Na tien jaar evalueren
Michaël Bloemendal sprak namens de Joodse Gemeente Amsterdam. “Het wetsvoorstel van Thieme gaat voorbij aan het convenant dat sinds 1,5 jaar van kracht is. Ons verantwoordelijke rabbinaat is tot de grens tot wat Joods is gegaan. De strengste indicatoren worden gebruikt om te bepalen of er na veertig seconden geschoten moet worden. Dieren kunnen dan ook nooit na veertig seconden nog bewustzijn hebben.” Bloemendal vertelde over de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit-dierenarts die constant toezicht houdt. “In het wetsvoorstel worden de opmerkingen van de Raad van State genegeerd.”

De memorie van toelichting van Thieme’s initiatiefwet bevat volgens Bloemendal veel verkeerde punten. “De onderbouwing van het wetsvoorstel is ondeugdelijk en misschien wel misleidend.” De Joden en moslims willen dat het convenant minimaal tien jaar wordt uitgevoerd en daarna pas wordt geëvalueerd, zei Racit Bal van het CMO. Ook komt er in 2021 een tussentijdse evaluatie.

Niet meer welkom
Hoeveel stress en pijn heeft dit wetsvoorstel bij de Joodse en moslimgemeenschap veroorzaakt? vroeg Tweede Kamerlid Selcuk Öztürk (DENK) aan Ruben Vis en Hanneke Gelderblom. “Laat ik dat gevoel citeren. Een student schreef gisteren in de Volkskrant: aan dit wetsvoorstel toetsen Joodse Nederlanders of ze nog welkom zijn,” aldus Vis. Volgens was dee stress er bij de gemeenschap was al in 2011, toen Thieme haar eerste wetsvoorstel vergeefs indiende. “De opluchting was geweldig toen er daarna een convenant kwam. Dat convenant is er nu. Als dit afgeschaft wordt, dan moet je dus koosjer vlees uit het buitenland halen. Daarvan weten we niet zeker of het beter ritueel geslacht wordt dan hier. Hier hebben we er een ontzettend goede controle op. Waarom zouden we dit in Nederland niet aanvaarden? Het recht om te leven zoals jij zelf vindt dat het moet, is een grondrecht. De vraag; zijn wij hier nog welkom? Dat levert stress op.”

Veertig seconden is goed
Kamerlid Tjeerd de Groot (D66): “Is de Joodse gemeenschap bereid om het koosjere slachten aan te passen als de wetenschap met nieuwe feiten komt?” Hij wilde weten hoe Vis en Bal tegenover elektrisch verdoven staat. Vis: “Er zijn bepaalde criteria die voor de Joodse slacht gelden. Daarin staat dat het dier fysieke capaciteiten moet hebben.” Racit Bal van het CMO: “We denken dat veertig seconden goed genoeg is voor bedwelming. In de islam kan het overwogen worden dat een dier onder bepaalde omstandigheden nog eerder bedwelmd wordt.” Bal stelde opnieuw dat een grote groep Nederlandse moslims vindt dat het eten van halal-vlees hoort bij hun geloofsopvatting. “Als dat grote aantal verandert, dan moeten we er nog eens naar kijken wat we met halal doen.”

‘Als het convenant van tafel zal gaan, zullen we veel meer import krijgen uit het buitenland. Het totale dierenleed zal meer worden.’ Michaël Bloemendal

‘Polderproduct’
Tweede Kamerlid Laura Brommet (GroenLinks) noemde het convenant ‘een typisch Nederlands polderproduct waarin belangen samengebracht worden’. “Is het een probleem dat dieren die toch verdoofd zijn alsnog als koosjer op de markt komen?” Michaël Bloemendal: “Als het convenant van tafel zal gaan, zullen we veel meer import krijgen uit het buitenland. Het totale dierenleed zal meer worden. We zullen ook moeten etiketteren voor importvlees. Dat is een complexe zaak waar veel meer aan vast zit dan even een stickertje plakken.”

Dieren die na veertig seconden alsnog worden geschoten gaan alsnog de halal- en koosjere markt op. “Volgens zowel de halal als de koosjere regels is een dier dat na veertig seconden wordt geschoten ritueel geslacht. Na veertig seconden na de halssnede wordt het dier volgens de Joodse traditie als dood beschouwd. In Engeland wordt meestal twee minuten aangehouden.”

Dion Graus
“Ik heb heel veel dieren zien sterven. Zo’n dier is volstrekt onbenaderbaar. Hoe kan het schieten in godsnaam plaatsvinden? Wordt het advies van artsen die zeggen dat het pure dierenmishandeling is niet meegenomen”, vroeg Dion Graus (PVV) zich af. “Het gaat me niet om Joden of moslims, maar puur om het dierenleed,” voegde hij daar aan toe. Gelderblom: “De suggestie is dat rituele slacht veel pijnlijker zou zijn. Maar je weet dat een dier geslacht wordt en weet dat dat pijn doet. Het uitgangspunt in de Joodse en islamitische gemeenschappen is: het moet zo pijnloos mogelijk. Het is niet bewezen dat Joods en islamitisch slachten pijnlijker is. Via sentimenten en suggesties wordt dat bij u neergelegd.”

Lees ook:
De misleidende argumenten tegen ritueel slachten – column Hanneke Gelderblom
‘De initiatiefwet van de Partij voor de Dieren stelt dat in  reguliere slacht veel minder sprake is van lijden. Want dieren worden, verdoofd of bedwelmd. Daarmee wordt de rituele slacht weggezet als dieronvriendelijk en zou de reguliere slacht veel minder dieronvriendelijk zijn. Deze misleiding ligt in het woordgebruik...‘