Joods ‘Minimuseum’ van Groningen is terug
De opmerkelijke expositie ‘Onze Joodse Stadjers’ annex Minimuseum over het Joodse verleden van Groningen is thans opnieuw te zien in de synagoge van de Groningse hoofdstad. De tentoonstelling van voormalig architect Pieter Oegema hoorde tussen 1993 en 2005 bij zijn winkel in kunstposters vlakbij het Groninger Museum. Tijdelijk is de expositie ‘Minimuseum’ weer terug, maar dan in de Synagoge Groningen in de Folketingestraat. Die bevat ook een primeur: een verzameling houten en bijna manshoge menora’s die Oegema ontwierp.
Oegema was lange tijd stadsarchitect in Groningen. Hij was betrokken bij de restauratie van bekende gebouwen in de stad zoals de Sint-Jozefkerk. Een geheel eigen ontwerp van hem is de Vrijgemaakte kerk in Leens. Na zijn loopbaan als architect opende Oegema in 1993 zijn winkel met reproducties en ansichtkaarten van wereldberoemde schilderijen. In hetzelfde jaar werd het Groninger Museum geopend, waardoor de winkelier veel bezoekers en dagjesmensen tegemoet kon zien.
De oud-architect ontwierp zelf een ‘Minimuseum’ over de Joodse geschiedenis van de stad Groningen. Oegema voelde zich zijn hele leven sterk betrokken bij de Joodse cultuur en geschiedenis. Zijn betrokkenheid begon toen in de Tweede Wereldoorlog in zijn ouderlijk huis een Joods onderduikkind werd opgenomen. In de jaren zeventig en tachtig was hij in Groningen bestuurslid van de Vereniging Nederland-Israël. Mettertijd werd hij een verzamelaar van Joodse documenten en foto’s, die hij later in de expositie ‘Minimuseum’ verwerkte.
De foto’s tonen vooroorlogse straattaferelen in onder andere de Folkingestraat en de Nieuwstad. Belangrijk zijn ook de Joodse handelaren en industriëlen van de stad. Met foto’s van puddingfabriek AJP, limonadefabriek Ranja, confectiefabrieken Santega en Levie, en het modemagazijn Gerzon wordt hierbij stilgestaan. Ook ontbreekt de kunstzinnige kant van de vergane Joodse gemeenschap niet. Er zijn foto’s over muzikanten Benny Behr en Sem Nijveen, zangeres Julia Culp en schilder Jozef Israëls
De expositie in Synagoge Groningen bevat een opmerkelijke primeur. Zo wordt een verzameling houten en bijna manshoge menora’s getoond die door Oegema in de afgelopen decennia ontworpen zijn, maar die nooit tentoon werden gesteld. Kenmerkend zijn het gebruik van massief hout en organische vormen, waardoor het lijkt alsof de menora’s bomen zijn. Ze zijn opgebouwd uit houten ringen die stuk voor stuk door Oegema zijn gezaagd en gepolijst. De ex-architect borduurt met zijn ontwerpen voort op traditionele, edelmetalen menora’s.
De expositie is tot medio maart te zien in de Synagoge Groningen.
