Jubileum inwijding synagoge Zwolle

In opdracht van de Joodse gemeente, die eind negentiende eeuw zo’n zeshonderd leden telde, werd de synagoge aan de Samuel Hirschstraat in Zwolle ontworpen door de Zwolse architect F.C. Koch.

Ondanks de decimering van het Joodse leven in Zwolle tijdens de oorlog heeft men ook anno 2014 het karakter en de functie van de synagoge weten te behouden. Hoewel de Joodse gemeente de belangrijkste gebruiker is van de synagoge, is zij echter niet meer de eigenaar van het gebouw. De gemeente is te klein om de kosten van het monumentale pand op te kunnen brengen. Het eigendom is daarom ondergebracht in de Stichting Behoud Joodse Monumenten Zwolle. Deze heeft het beheer van het gebouw en de coördinatie van de verschillende evenementen overgedragen aan Stichting Voortbestaan Synagoge Zwolle.

Peter van ‘t Riet, bestuurslid van deze Stichting:  “Bij mij komen de aanvragen voor activiteiten in de sjoel binnen en ik bekijk of die activiteiten niet strijdig zijn met het bijzondere karakter van het gebouw. Zo worden tentoonstellingen georganiseerd maar ook concerten of feesten en bijeenkomsten van uiteenlopende aard. De Stichting Judaica Zwolle, een niet-religieuze stichting ter verspreiding van kennis over Joodse religie en cultuur, organiseert cursusbijeenkomsten en rondleidingen. Prioriteit heeft echter altijd de opgave het gebouw te bewaren voor de Joodse gemeente. Er moet hier in Zwolle een Joodse gemeente kunnen blijven en die moet hier haar thuis kunnen vinden.”

Van de Joodse gemeenschap, die in 1940 ongeveer 800 leden telde, werden er bijna 500 vermoord in de vernietigingskampen. Hun namen staan gegraveerd op plaquettes in de Zwolse synagoge. De kleine Joodse gemeente slonk na de oorlog nog verder door vertrek naar het westen van het land waar de grotere centra van Joods leven waren. Ook de stichting van de staat Israël deed Joden uit Zwolle vertrekken. In de jaren zestig van de vorige eeuw werd zelfs al eens gesproken over verkoop van de synagoge.

Er ging echter een impuls uit van de restauratie van de synagoge die van 1984 tot 1989 plaatsvond en waarvan Van ‘t Riet een initiatiefnemer was. Ray Teyken, voorzitter van de Joodse Gemeente Zwolle: “Een gigantische inspanning is geleverd door mensen en organisaties als het Rijk, de provincie en de stad Zwolle om de synagoge te behouden voor de hele Zwolse gemeenschap. Door openstellingen van het gebouw kan iedereen er deelgenoot van worden. De Joodse gemeente heeft in de afgelopen tijd een lichte groei gezien en onze tweewekelijkse Sjabbatdiensten worden goed bezocht. We zijn weer een hechte en actieve gemeenschap geworden