Na krappe eeuw weer Joodse begrafenis in Den Ham
Voor het eerst in bijna honderd jaar tijd is er weer een Joodse begrafenis geweest op de Joodse begraafplaats van Den Ham. In de middagzon werd het lichaam van Juliana Slaat-Luycx (75) afgelopen vrijdag aan de grond toevertrouwd. Ze was op 5 januari 1941 ter wereld gekomen. Haar ouders hadden haar de voornamen Juliana Beatrix Irene gegeven als een uiting van verzet tegen de Duitse bezetter. Niettemin woonde ze vlak over de grens in Duitsland, waar ze haar laatste adem uitblies.
Omdat Slaat-Luycx jarenlang in Den Ham heeft gewoond, wilde ze daar het liefst worden begraven. Door tussenkomst, met onmiddellijke medewerking en in nauwe onderlinge samenwerking van het Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap (NIK), het Interprovinciaal Opperrabbinaat (IPOR) en de Joodse Gemeente Twente, kon haar laatste wens in vervulling worden gebracht. Ook de gemeente Twenterand, waar het dorp Den Ham onder valt, droeg een steentje bij om de begrafenis mogelijk te maken. De teraardebestelling was waardig en plechtig. “Het heeft de inzet van velen gekost, maar wat is het mooi dat zij hier kan liggen. Ik hoop dat zij hier rust kan vinden,” aldus een dochter in de lokale media.
Den Ham ligt tussen Zwolle en Almelo, en sinds 1750 hebben hier Joden gewoond. In 1864 werd de begraafplaats aangelegd. De jongste zerk is op het graf van Heyman Wolff, die er in 1920 werd begraven. Hij overleed op 26-jarige leeftijd, waarschijnlijk aan tbc. Zijn moeder was Bet Schlosser. Zij trouwde met slachter of slager Jacob Wolff. Hij leidde de Joodse begrafenissen en moest dus ook zijn jong gestorven zoon Heyman ten grave dragen. Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak woonden er nog Joden in Den Ham. Jacob Wolff was inmiddels in Den Bosch bij één van zijn kinderen ingetrokken. Hij vond de dood in Sobibor.
De begrafenis in Den Ham van vrijdag is een voorbeeld van incidentele Joodse begrafenissen zoals die nog in het hele land voorkomen. Naast de grotere begraafplaatsen van Joodse Gemeenten is er een aantal kleinere Joodse begraafplaatsen die vallen onder het NIK. De begraafplaats in Den Ham behoort daartoe. Af en toe komt het voor dat de wens wordt geuit om op een kleine begraafplaats te worden begraven. Het NIK is hier in beginsel toe bereid. De functie van de Joodse begraafplaats is om er overleden leden te begraven. Wanneer aan een aantal voorwaarden is voldaan, kan de teraardebestelling plaatsvinden.
