Prinses Beatrix bezoekt nakomelingen NSB’ers

Prinses Beatrix heeft een bezoek gebracht aan de Stichting Werkgroep Herkenning, een organisatie voor nakomelingen van NSB’ers en andere Nederlanders die in de Tweede Wereldoorlog fout waren. Ze deed dat ter gelegenheid van het veertigjarige jubileum van de stichting, die de nazaten van NSB’ers helpt met onder meer traumaverwerking en het loskomen van het beladen verleden van hun ouders en grootouders. In de bange jaren ’40-’45 hebben circa 150.000 Nederlanders gecollaboreerd. Een deel van hen gaf ook Joden aan en verraadde Joodse onderduikers.

Tijdens haar bezoek kreeg Beatrix een jubileumboek met verhalen van leden. Daaruit blijkt dat lotgenotencontact van groot belang is geweest voor de groep, die nooit aandacht durfde te vragen voor trauma’s die deze mensen opliepen door de keuzes of het gedrag van hun ouders of grootouders in de oorlog. Ook deed de oud-koningin mee aan een rondetafelgesprek met eerste, tweede en derde generatie nabestaanden van foute Nederlanders. Beatrix’ grootmoeder Wilhelmina zei ooit in een rede: “Voor collaborateurs en hun kinderen is geen plaats meer in Nederland.”

Het Centraal Joods Overleg (CJO) heeft geen problemen met het bezoek van Beatrix. “Je kan kinderen en kleinkinderen de verschrikkelijke daden die hun ouders en grootouders hebben gepleegd, niet kwalijk nemen. Ik heb ook geen aanwijzing dat deze organisatie zich ooit negatief heeft uitgelaten over Joden of wat dan ook. Deze stichting is bedoeld om deze mensen te helpen met traumaverwerking. De nakomelingen van foute Nederlanders kunnen er niets aan doen,” zegt CJO-voorzitter Ronny Naftaniel. Hij is niet geschokt door het bezoek van Beatrix. “Wij staan er neutraal in: de prinses gaat over eigen agenda.”

Stichting Werkgroep Herkenning brengt lotgenoten met elkaar in contact en adviseert bij traumaverwerking voor deze groep nakomelingen. Het gaat om mensen die nog steeds psychische en emotionele problemen hebben vanwege hun familiegeschiedenis. Ook streeft de werkgroep naar erkenning van de problematiek van deze groep. In 2018 riep de stichting premier Rutte op excuses aan te bieden voor de behandeling van vrouwen die in de oorlog een relatie hadden met Duits militair personeel in Nederland. ‘Zij zijn vanwege die relatie ernstig vernederd, verkracht en vastgezet onder meer door leden van de Binnenlandse Strijdkrachten, die de Nederlandser Staat vertegenwoordigden’, schreef Rutte later.

In de donkere jaren ’40-’45 collaboreerden ongeveer 150.000 Nederlanders met de bezetter. Na de Bevrijding werden ze gestraft. Landwachten en andere NSB’ers hadden meegedaan of betrokken waren bij razzia’s op Joden, verzetslieden of die op een andere wijze met de bezetter hadden samengewerkt, werden gearresteerd en opgesloten in de voormalige nazikampen voor onder meer Joden en verzetsmensen. Sommigen kregen de doodstraf. Nederlandse vrouwen die een relatie met een Duitser hadden gehad – ‘moffenmeiden’ of ‘moffenhoeren’ genoemd – werden op straat kaalgeschoren. Nakomelingen van NSB’ers en foute Nederlanders werden vaak tot ver in de jaren negentig aangekeken op wat hun ouders of grootouders in de oorlogsjaren hadden gedaan.

Lees ook:
Over Beatrix en haar markante band met de Joden
Prinses Beatrix werd vlak voor de Tweede Wereldoorlog geboren, in 1938, en bracht de oorlogsjaren door in het rustige Canada. Intussen waren de bezetting van Nederland en de Jodenvervolging in volle gang. Na de oorlog namen veel Joden het haar grootmoeder koningin Wilhelmina kwalijk dat ze het in haar toespraken voor radio Oranje slechts één maal voor hen had opgenomen. De verontwaardiging kwam vooral voort uit het feit dat de Joden en de Oranjes eeuwenlang een innige band hadden gehad. Miskenning of niet, toch heerste er in de jaren na de oorlog onder de Joodse Nederlanders een mentaliteit van ‘de schouders eronder’…