Private Ryan bij de nazi’s – column David Barnouw
‘Regelmatig bezoek ik mijn voormalige instituut, gewoon als bezoeker van de bibliotheek. Nee, ik krijg geen kopje koffie of een kussentje in mijn rug, maar ik word als gewone bezoeker behandeld (en ook ik mag geen boeken mee naar huis nemen). Ik bezoek de goed gevulde NIOD-bibliotheek om nieuwe boeken in te zien (of oude), om (archief)onderzoek te doen of om één van de vele tijdschriften door te nemen. Die zijn er in vele soorten en maten; van algemeen tot specialistisch en van zeer wetenschappelijk tot gemakkelijk toegankelijk.
Een vreemde eend in de bijt is de Duitse glossy Zeitgeschichte, dat vroeger verscheen onder de wat openlijker naam Der Freiwillige. Ik neem (een deel van) de inhoud altijd aandachtig tot mij, wetend dat zulks wel in de NIOD-bibliotheek kan, maar niet in het openbaar vervoer (dat hoop ik althans). Dit tijdschrift van en voor oud-Waffen-SS’ers en hun fans geeft vooral hoog op van de soldateske kwaliteiten van dit keurkorps en laat steeds zien dat zij het eerste echte Europese leger vormden. Daarom is er ook altijd veel aandacht voor niet-Duitse vrijwilligers, van Germaanse broeders uit Nederland en iets minder Germaanse Moslimstrijders uit Bosnië. Er wordt ook geklaagd over het grote onrecht wat hen na de oorlog is aangedaan; Siegerjustitz!, terwijl zij slechts soldaten waren geweest. De ‘Kampf um die historische Wahrheit’ staat altijd centraal. Het blad telt ook veel advertenties voor lijvige en strijdbare fotoboekwerken, CD’s met krijgshaftige muziek, jaarkalenders met soldaten of wapentuig en ook vakantieadressen voor gelijkgestemden.
Het is allemaal een beetje van hetzelfde bruine soldatendom, maar soms staat er iets opvallends in. Een paar jaar geleden werd de directie van het museum in Overloon zeer geroemd, omdat die een open dag hadden georganiseerd, waar buiten veel rollend oorlogsmateriaal werd gebruikt. Zeitgeschichte was onder de indruk dat je in Nederland wel gewoon een hakenkruis op een Duits legervoertuig mocht tonen, wat in Duitsland helaas nog steeds verboden was. Ik weet niet of de directeur van Overloon zo tevreden was met deze loftuitingen.
Over de grote wapen- en re-enactment-show The War and Peace Revival In Folkstone (juli 2016) was men ook zeer te spreken, vooral vanwege de aandacht voor dappere Duitsers.
En kortgeleden was er een verhaal van een goed nationaalsocialistisch gezin in Sleeswijk-Holstein, waarvan de drie zonen aan het front waren gesneuveld. Zeitgeschichte haalde Saving Private Ryan van Spielberg erbij (en noemde Schindlers List maar even niet) als vergelijkingsmateriaal. Interessant hierbij was een afgedrukte brief van Heinrich Himmler uit augustus 1942; een ‘SS-Befehl an die Letzten Söhne’. Hierin schreef hij dat op bevel van Hitler de laatste zoon uit een familie van het front naar huis moest terugkeren. Dat was niet om zijn moedertje blij te maken, maar het was de bedoeling dat deze Germaan kinderen ‘Guten Blutes’ zou produceren, zodat de familie niet zou uitsterven. Het was wel de bedoeling dat de trouwe soldaat na gedane arbeid weer naar het front terug zou keren om voor zijn kinderen te vechten.’
