Rafi Eitan (92), de man die Eichmann meenam, is overleden

De bekende Israëlische oud-Mossad-agent Rafi Eitan is overleden. De man die in 1960 nazi en crimineel Adolf Eichmann uit Argentinië wist te ontvoeren en naar Israël te brengen voor berechting is 92 jaar oud geworden. Eitan was een van de oprichters van de Mossad, de Israëlische geheime dienst. Hij voerde honderden operaties mede uit. De ontvoering van Eichmann was daarvan de bekendste. In Israël wordt Eitan als een nationale figuur gezien. Premier Benjamin Netanyahu noemt hem ‘een held van de Israëlische inlichtingendiensten’.

Kibboets
Eitan werd op 23 november 1926 geboren in de kiboets Ein Harod uit Russisch-Joodse ouders. Zij waren drie jaar daarvoor uit Zionistische overtuiging naar het toenmalige Britse mandaatgebied Palestina verhuisd.  Zijn vader Noach Hantman was een boer en dichter en zijn moeder Yehudit Volwelsky was een sociaal activiste. Ze hadden vier kinderen. De jonge Eitan ging naar een gewone openbare school, maar rondde zijn middelbare schooltijd af aan de Agricultural School in Givat Hashlosha. Daarna vertrok hij naar de London School of Economics voor een studie.

Rafi de stinker
Al op twaalfjarige leeftijd, verzwolgen in de heersende zionistische sentimenten van toen en om zijn kibboets te verdedigen tegen Arabische aanvallen van buiten, sloot Eitan zich aan bij de Hagana. Daar werd hij onderdeel van de Palmach, de elite-eenheid van de Hagana. Middels clandestiene operaties hielp hij mee met de illegale immigratie van Joodse vluchtelingen uit Europa, die op de vlucht waren voor het nationaalsocialisme. In deze periode ontmoette hij de latere premier Yitzhak Rabin die net als hij in het mandaatgebied geboren was uit Oost-Europese ouders. Bij een van zijn geheime operaties om Joodse vluchtelingen binnen te smokkelen moest Eitan door riolen kruipen. Het leverde hem de naam Rafi de stinker op.

Mossad
Na het stichten van de staat Israël kwam Eitan in dienst van de Shin Bet, de binnenlandse veiligheidsdienst. Daar leidde hij het inlichtingenbureau. Later was hij het Hoofd Coördinatie tussen zijn de Shin Bet en de Mossad, de geheime dienst van Israël die voornamelijk in het buitenland actief was. Eitan was een van de oprichters van deze dienst. In de jaren zestig leidde hij een twee jaar durende operatie waarbij wapens verdwenen die door Duitsers verkocht en geleverd werden aan de Egyptische regering. In die tijd had Israël nog geen vredesverdrag met Egypte. In 1968 was Eitan in Amerika waar hij in het geniep een nucleaire brandstoffabriek bezocht en waarbij honderd kilo verrijkt uranium plots verdween. Ook was de Mossad-man betrokken bij de geheime aanval op de Osirak-kerncentrale in Irak, in 1981. Daarnaast was hij in de jaren tachtig een van de hoofdrolspelers in de zaak Pollard.

Eichmann
Het grootste wapenfeit van Eitan was de ontvoering van Adolf Eichmann in 1960. De Duitser was de logistieke architect van de genocide op de zes miljoen Joden en circa vijfhonderdduizend Sinti en Roma tijdens de Tweede Wereldoorlog. De Joodse Argentijn Lothar Hermann had Eichmann, die na de oorlog naar het Latijns-Amerikaanse land was gevlucht en daar sinds 1950 onder een andere naam leefde, in 1956 in Buenos Aires ontmaskerd. Hermann gaf zijn informatie door aan Fritz Bauer, een Procureur-Generaal in West-Duitsland. Bauer gaf het door aan de Israeli’s, die onder leiding van Eitan begonnen aan de planning van een ontvoeringsoperatie.

In 1960 stapte Eitan met collega’s op het vliegtuig naar Buenos Aires om Eichmann te vinden en mee te nemen naar Israël. De Duitser werd op 11 mei 1960 op zijn rug getikt en meegenomen. Na ondervragingen onthulde hij zijn ware identiteit. Tien dagen later wisten Eitan en zijn team hem gedrogeerd aan boord van een vliegtuig te smokkelen. Hij werd overgebracht naar Israël, waar hij vervolgens werd berecht. Op 15 december 1961 werd Eichmann schuldig bevonden en ter dood veroordeeld wegens misdrijven tegen de Joden, misdrijven tegen de menselijkheid en een oorlogsmisdrijf. Eichmanns verzoek om gratie werd op 31 mei 1962 door de Israëlische president Itzhak Ben-Zvi afgewezen. Kort daarna werd hij gedood.

Cuba
Na zijn pensioen, in 1993, ging Eitan het niet rustiger aan doen. Hij had talloze media-optredens en werkte mee aan verschillende documentaires over de geheime dienst. Begin jaren negentig werd hij door de Cubaanse overheid benaderd om mee te doen aan een tender voor een landbouwproject op Cuba. Het ging om grootste citroenbomencoöperatie op het eiland. Hij won de tender en bouwde een samenwerkingsverband op met vier andere internationale ondernemers. Het bedrijf BM Group werd opgericht in Panama en handelt nog steeds met Israëlische leveranciers. Later bouwde BM ook het World Trade Center in Havana en een Holocaust-gedenkteken in het centrum de Cubaanse hoofdstad.

Ouderenpartij
In 2006 ging Eitan de Israëlische politiek in. Hij was lijsttrekker voor de ouderenpartij Gil bij de verkiezingen voor de Knesset, het Israëlische parlement. In de peilingen scoorde de partij twee tot drie zetels, maar tijdens de verkiezingen won die er zeven. Eitan ging het parlement in, formeerde mee en werd minister van Pensioenen. In 2008 stapten twee parlementariërs uit de partij om een eigen ouderenpartij op te richten. Een jaar later, bij de verkiezingen, verdween Gil uit de Knesset. De oud-leider bleef actief, zij het op het maatschappelijk-geëngageerde vlak. Zo was hij een kundig beeldhouwer. Bij elkaar maakte hij meer dan honderd beelden.