Roofkunst Gurlitt geveild

Het eerste schilderij uit de omstreden kunstcollectie van Cornelius Gurlitt is afgelopen woensdag geveild door Sotheby’s in Londen. Het gaat om  ‘Twee ruiters op het strand’ (1901), een werk van de Duits-Joodse impressionist Max Liebermann. In mei werd het schilderij overgedragen aan de Amerikaan David Toren (90). Hij is erfgenaam van zijn oudoom David Friedmann, een door de nazi’s vermoorde Joodse baksteenproducent en kunstverzamelaar, aan wie het schilderij tot de roof toebehoorde. ‘Twee ruiters op het strand’ bracht bij de veiling 2,7 miljoen euro op, ruim vijf keer de geschatte opbrengst. Het besluit om het werk te veilen noemt Toren pijnlijk. “Maar we kunnen het niet opknippen met de familie,” verklaarde hij.

Het werk van Liebermann werd in 2012 ontdekt in een collectie van 1.280 kunstwerken die werden gevonden bij Cornelius Gurlitt in zijn appartement in München. Bij de Duitser werd onderzoek gedaan nadat hij was aangehouden met een groot contant geldbedrag, mogelijk verkregen door de verkoop van een kunstwerk. Een deel van de werken is roofkunst die zijn vader, kunsthandelaar Hildebrand Gurlitt, verkreeg door handel met de nazi’s. Gurlitt had verklaard zijn kunst niet vrijwillig weg te willen geven en probeerde de collectie te verkopen. Vlak voor zijn dood draaide hij bij en liet zijn collectie na aan het Kunstmuseum Bern. Dat accepteerde de collectie, met de kanttekening voornemens te zijn de foute kunst terug te geven aan de rechthebbenden. ‘Twee ruiters op het strand’ is nooit terechtgekomen in het museum in Bern. Het werk behoorde tot de eerste lichting roofkunst die direct vanuit Duitsland werd teruggestuurd naar de erven van nazi-slachtoffers van wie de kunst werd afgepakt. Een tweede werk, ‘Zittende vrouw’ van Henri Matisse, ging naar Frankrijk. Honderden andere Joodse eisers wachten nog op uitsluitsel van het Duitse onderzoek.

Woensdag werd ook het portret van de Oostenrijks-Joodse vrouw Gertrud Loew (1902) door Gustav Klimt geveild, dat maarliefst 35 miljoen euro opbracht. Het werk werd door zijn Joodse eigenaars verloren toen die nazi-Duitsland ontvluchtten. Het kwam daarna in het bezit van de Gustav Klimt Foundation en de erfgenamen [bl].