Stichting Joods Werkdorp Slootdorp luidt de noodklok in brandbrief aan gemeenteraad

De Stichting Joods Werkdorp Slootdorp/ Nieuwesluis heeft een brandbrief naar de raad van de gemeente Hollands Kroon gestuurd. Daarin luidt het bestuur de noodklok over de omgang en samenwerking met de ondernemer die het voormalige Joodse werkdorp Sloten in handen heeft. In Nieuwesluis, waar ooit Joodse vluchtelingen te werk werden gesteld, is een patstelling ontstaan over de toekomstplannen. En als het aan de eigenaar ligt, mogen toekomstig te huisvesten arbeidsmigranten ook in het monumentale pand komen, maar het stichtingsbestuur wil daar juist een museum vestigen. Op 23 april staat de toekomst van het werkdorp weer op de raadsagenda.

Stroeve samenwerking
De stichtingsbestuursleden zeggen jarenlang te hebben willen samenwerken met de eigenaar van het complex, Joep Karel, dat thans leeg staat en wacht op een nieuwe toekomst. De samenwerking verliep volgens de bestuurders stroef, omdat de ondernemer zijn geweer te vaak van schouder verwisselde. Zonder medeweten van de stichting werden plannen en afspraken gewijzigd. Het bestuur moest dan later en vaak via derde wegen, zoals de agenda van de gemeenteraad, ontdekken dat dit was gebeurd. Er is een negatief patroon ontstaan in de wisselwerking tussen beide partijen, en daarom trekt die laatste bij de gemeenteraad aan de bel.

Beloftes niet nagekomen
In de brandbrief, die in handen is van Jonet.nl, staat dat Karel het bestuur regelmatig overrompeld heeft. Zo werden plannen om geen arbeidsmigranten in het complex te huisvesten zonder medeweten van de stichting van tafel geveegd, en kwam Karel volgens het bestuur veel beloftes en toezeggingen niet na. Ook kwam hij met een adviseur op de proppen die de exploitatie moet gaan runnen terwijl hij eerder zou hebben beloofd dat de stichting dit mocht doen, iets wat wrevel opwekte bij de stichting. Uit de brandbrief:

‘Voorafgaand aan de raadsvergadering van 28 november [2019, red.] worden de plannen van de heer Karel publiekelijk bekend. Tot onze grote verbazing beschrijft hij hierin opeens hoe hij nu het gemeenschapshuis toch ook voor de recreatie van de arbeidsmigranten wil gaan gebruiken. In het artikel in het Noord-Hollands Dagblad van 20 oktober worden deze plannen beschreven met daarin ook mijn commentaar dat de stichting onaangenaam verrast en teleurgesteld is. De heer Karel is boos over de publicatie van het artikel, noemt het stemmingmakerij en eist rectificatie’.

Geldbedrag
Met de samenwerking tussen de ondernemer en stichting is ook een geldbedrag gemoeid. Zo heeft Karel beloofd dat hij jaarlijks 40.000 euro van Monumentenzorg zou steken in het project dat de stichting in het voormalige werkdorp wil opzetten. Het is de bedoeling dat het complex een museale status krijgt en dat bezoekers en schoolklassen kunnen leren van wat er zich afspeelde in de jaren dertig en veertig van de vorige eeuw. Eigenaar Karel lijkt het daar moreel mee eens te zijn, maar komt volgens het bestuur telkens op gemaakte afspraken terug. Uit de brief:

‘Voorafgaand aan de raadsvergadering van 28 februari [2020, red.] zegde de heer Karel in de e-mailcommunicatie met de stichting en wethouder Meskers toe om de stichting jaarlijks met een bedrag van 40.000 euro te zullen ondersteunen.
Afspraken die hij weer intrekt zodra de stichting voor hem niet snel genoeg de door de raad gevraagde huurovereenkomst ondertekent. Een huurovereenkomst die op vele vlakken niet klopt en voor de stichting nog veel te veel haken en ogen heeft.
In de concept-huurovereenkomst, die wij een week voor de raadsvergadering ontvingen, eist de heer Karel dat de stichting het buitenonderhoud voor haar rekening zou nemen, krijgt de stichting verantwoordelijkheid over een dertigtal parkeerplaatsen, wat nooit met de stichting is besproken en ontbreken bij de opgestelde huurovereenkomst alle bijlagen’.

‘Polenhotel’ en museum in één
Naar eerdere afspraken worden in de toekomst verderop op het terrein van het voormalige Joodse werkdorp arbeiders uit Midden- en Oost-Europa gevestigd. Het monumentale pand en andere punten zouden gespaard blijven en min of meer verboden terrein worden voor deze mensen. Het gebouw voor de bezoekers van het museum zijn. Maar deze constructie staat onder druk, omdat de eigenaar er volgens de stichting te vaak op terugkomt. Omdat er geen vertrouwen meer is en de arbeidsmigranten straks misschien toch door het museum kunnen wandelen, heeft de stichting de huurovereenkomst nog niet ondertekend. Dit tot boosheid van ondernemer Karel. Uit de brandbrief:

‘Het is altijd ons standpunt geweest dat wij als stichting niets hebben tegen het plaatsen van welk aantal arbeidsmigranten dan ook op de achterkant van het terrein van het voormalig werkdorp, maar dat het gezamenlijk en gelijktijdige gebruik van het gebouw als plaats van bezinning én gebruik voor recreatie van de arbeidsmigranten niet samen kan gaan. Stelt u zich eens voor dat zich in het Anne Frank huis ook nog een bar, coffeeshop of discotheek zou bevinden! Of dat er zich op hetzelfde terrein van herinneringscentrum Kamp Westerbork ook nog een camping zou bevinden! Hoe kunnen wij de bezoekende schoolklassen ontvangen en onderwijzen over de Holocaust, racisme, intolerantie, en verdraagzaamheid terwijl er tegelijkertijd in dit gebouw ook nog tientallen hoofdzakelijk jonge mensen recreëren?’

Onbetrouwbaar
In de laatste raadsvergadering hebben vrijwel alle raadsleden hebben erop aangedrongen dat er een huurovereenkomst met de stichting en een financiële borgstelling diende te komen, voordat de raad akkoord zou kunnen gaan met de plannen van Karel. Volgens de briefschrijvers valt in de nieuwe plannen van de eigenaar niets terug te vinden. Ook heeft hij niets met de stichting overlegd. En dat ‘terwijl de stichting over de kennis, de ervaring over, en het passende netwerk van betrokken mensen en vrijwilligers bij het werkdorp beschikt’. Tegelijkertijd beweert Karel volgens de stichting dat hij steun heeft van het Joods Historisch Museum en Herinneringscentrum Kamp Westerbork. Beide organisaties stellen dat dit onwaar is. De stichting vindt Karel om al deze zaken onbetrouwbaar.

Hoe nu verder?
Ondanks alle perikelen met Karel houdt de stichting de deur op een kier. De briefschrijvers vragen de gemeenteraad van Hollands Kroon om het ingediende plan van Karel alleen goed te keuren als hij schriftelijk toezegt de exploitatie van het gehele gemeenschapshuis aan de stichting te gunnen. Ook moet hij daarbij dan de financiële borging voor het behoud en onderhoud van het gebouw afgeven. In de laatste raadsvergadering had hij naar inzien van de stichting die toezegging gedaan.

‘Juist nu, in het jaar dat wij allen de 75 jaar bevrijding vieren, vragen wij u om te herinneren, de geschiedenis te eren en een zo belangrijk Joods Cultureel Erfgoed niet in de handen te leggen van het onbetrouwbare gedrag van de heer Karel. Maak a.u.b. van het Joods Werkdorp Slootdorp/ Nieuwesluis een baken binnen de geschiedenis van de 1^e Zuiderzeepolder en gebruik dit als punt van gedenken en van educatie binnen uw mooie gemeente’, benadrukken de bestuurders.

Over het werkdorp
Het Joods Werkdorp Slootdorp werd in de jaren dertig van de vorige eeuw door gegoede Nederlandse Joden opgericht om gevluchte Duitse Joden te huisvesten. Deze groep kon daar dan op het land werken, onder meer om alvast te wennen aan werk dat ze zouden doen als ze naar het Brits mandaatgebied Palestina of naar de Verenigde Staten zouden doorverhuizen. Een aantal ging daar ook naartoe. Tijdens de Duitse bezetting was het werkdorp nog in functie. Het werd ontruimd en alle bewoners werden afgevoerd en de meesten vermoord.

Over het huidige project
Vele jaren later werd de Stichting Joods Werkdorp Slootdorp/ Nieuwesluis opgericht, die het complex een museale en educatieve bestemming wil geven. Het geheel is echter in bezit van ondernemer Joep Karel, die er graag een paar honderd arbeidsmigranten uit Midden- en Oost-Europa wil vestigen. In zijn plannen was of is meegenomen dat de arbeiders het monumentale gebouw gebruiken als eigen recreatieruimte. Hier is de Stichting het mee oneens. Na veel soebatten besloot Karel in de zomer van 2019 om water bij de wijn te doen. Het idee is om van het monumentale pand een museum te maken en om ‘in de achtertuin’ de arbeiders te huisvesten. Dat plan lijkt nu op losse schroeven te staan.

Lees ook:
Laatste bewoner Joods Werkdorp overleden
Chanan Floersheim (94), de laatste nog levende bewoner van het voormalige Joods Werkdorp in Slootdorp is kort voor de kerstdagen overleden. Dat hebben de kinderen van Floersheim aan de stichting Joods Werkdorp Wieringermeer in Slootdorp laten weten.