Wat kan premier Starmer voor Britse Joden doen? – achtergrond

De monsterzege van de Labour-partij bij de Britse parlementsverkiezingen van donderdag levert een nieuwe premier op: Sir Keir Starmer. De voormalige advocaat kent het Jodendom: zijn echtgenote is Joods en thuis wordt de vrijdagavond als familieavond gezien. Ook hield Starmer grote schoonmaak tegen antisemitisme in zijn eigen partij, dat hoogtij vierde onder zijn voorganger. Maar wie is de nieuwe premier en wat kan hij voor de Joden in zijn land betekenen?

Keir Starmer werd in 1962 geboren in een arbeidersgezin in Londen en groeide op in het Engelse stadje Oxted in Surrey. Zijn vader was een gereedschapsmaker en zijn moeder was verpleegster. Starmer was al in zij tienerjaren actief voor Labour, dat in de jaren zeventig onder leiding stond van Harold Wilson en James Callaghan. Hij was de eerste in zijn familie die ging studeren. Het werd een studie rechten aan de universiteit van Leeds, waarna hij een postdoctorale studie volgde in Oxford.

Pools-Joods

Na zijn studiejaren ging Starmer in 1987 als advocaat aan de slag. Het werd een bijna twintigjarige carriere waarin hij zich voornamelijk bezig hield met mensenrechtenzaken. Begin jaren 2000 ontmoette hij zijn Joodse vrouw Victoria Alexander op kantoor. Zij zou na hun eerste gesprek hebben gezegd: “Wie denkt hij wel niet dat hij is?” Later bloeide er iets op tussen de twee. Alexander’s vader is een Pools-Joodse migrant en was actief Joods. Haar moeder was Engels en was uitgekomen. Zij overleed in 2020.

Vrijdagavond

Het stel heeft twee kinderen: een zoon, die een jaar na hun huwelijk werd geboren, en een dochter, die twee jaar later werd geboren. Beiden worden opgevoed met het Joodse geloof van hun moeder. De familie Starmer vormt een Joods huis. Wekelijks wordt de vrijdagavond gevierd en op Sjabbat wordt rustig aan gedaan. Sinds juni woont het echtpaar samen met hun kinderen in Kentish Town, in het noorden van Londen. Dat is dichtbij Golders Green, een buurt met veel Joodse voorzieningen en Joodse bewoners.

Centrist

Starmer ruilde de advocatuur in 2008 in voor het Openbaar Ministerie, waar hij directeur werd en ruim zes jaar werkte. In aanloop naar de algemene verkiezingen van 2015 werd hij kandidaat voor de Labour Party – waar hij jarenlang slapend lid was geweest – voor het kiesdistrict Holborn and St. Pancras. Hij werd gekozen en klom op in de fractie de sociaaldemocraten in Westminster, dat in die jaren onder leiding stond van de ultra-linkse leider Jeremy Corbyn, onder wie de pragmaticus en linkse centrist Starmer enige ruimte kreeg.

Antisemitisme

Onder Corbyn werd gekozen voor een koers van ‘dark red’, waarbij op het dossier van Israël en de Palestijnen in de partij veel ruimte werd gegeven aan de anti-Israëlbeweging Boycot Desinvesteren en Sancties. Er kwam met een pro-Palestijnse koers en daarbinnen liet Corbyn antisemitisme toe. De uitingen tegen Joden in Labour namen erge vormen aan en Joodse parlementariërs traden uit de partij. Na flink verkiezingsverlies van Corbyn in 2019 en het verlies van Joodse kiezers (nog maar elf procent stemde op Labour) nam Starmer het roer over en hield hij grote schoonmaak. Voor Joodse partijleden en kiezers gaf dat rust, hoewel hij nog veel weerstand in de partij kreeg.

Met Starmers houding tegen antisemitisme in Labour en daarbuiten keerde het vertrouwen van Joden in Labour terug [ook vertrok Corbyn uit de partij; hij werd op donderdag als onafhankelijke gekozen, red.]. Starmers verkiezingssucces – Labour won tweederde van de zetels in het Lagerhuis – komt niet puur door het oplossen van het antisemitisme-probleem, maar ligt ook in het feit dat de Conservatieven na 2019 fout op fout hebben gemaakt. Drie Tory-premiers en vele schandalen verder, hebben veel Britse kiezers genoeg van de ‘Tories’ en kozen zij op donderdag vrijwel automatisch voor Labour en Starmer. De lage opkomst en de komst van de rechts-radicale Reform Party in het parlement laten zien dat hij nog niet iedereen overtuigd heeft. De regering heeft verloren, zo heet het volgens analisten.

Wat te doen voor Joden?

Terug naar de Joodse kant van de zaak. Want wat kan Starmer voor Britse Joden betekenen? Volgens The Jewish Chronicle zal hij doorgaan met het bestrijden van antisemitisme, maar dan in de maatschappij. In die zin biedt de komst van deze Labour-premier hoop voor Joodse kiezers, die genoeg hebben van de vele anti-Israël-protesten op universiteiten en de pro-Palestijnse koers binnen culturele instellingen en andere organisaties. Mogelijk worden organisaties die overheidsgeld krijgen extra gekort bij antisemitische uitingen (uiteraard mag kritisch zijn op Israël straks nog steeds) en komen er publiekscampagnes en schoolprogramma’s tegen Jodenhaat.

7 oktober

Na de pogrom van 7 oktober door Hamas-terroristen in Zuid-Israël, waarbij meer dan 1.200 Israëli’s werden vermoord, toonde Starmer zich solidair met Israël. “De helft van [mijn vrouws, red.] familie is Joods, ze zijn hier of in Israël”, zei hij. Sprekend over het bloedbad, deelde de premier mee dat ‘Godzijdank’ niemand uit zijn schoonfamilie getroffen was, maar dat er ‘geen twijfel’ was dat ze zich wel getroffen voelden. Starmer zei ook in ‘diepe schok’ te zijn over de toename van antisemitisme in het Verenigd Koninkrijk. “Wij staan ​​achter de Joodse gemeenschappen hier en wij staan ​​internationaal achter Israël,” zei hij. Hij bekritiseerde ook de BBC voor hun weigering om Hamas ‘terroristen’ te noemen.

Vluchten

Dat Starmer een vriend van Israël heet te zijn, heeft ervoor gezorgd dat zijn gezin niet meer veilig over straat kan. Pro-Palestijse groepen hebben er in de verkiezingscampagne alles aan gedaan om Starmer dwars te zitten. In april werd duidelijk Victoria Starmer, die zich in de campagne op de achtergrond bleef, niet meer thuis wilde wonen omdat demonstranten protesteerden voor het huis van de Starmers in Noord-Londen. Zij zocht de rechter op. In de rechtbank werd duidelijk dat zij en haar gezin ‘geïntimideerd en bang’ waren voor de acties van de activisten. Inmiddels zijn de Starmers verhuisd.

Gezag?

Is het premierschap van Starmer een genoeg voor de Joodse zaak? Nog niet helemaal. De Labour Partij heeft verschillende stromingen en vleugels. Hij zal met name de extreem-linkse vleugel in toom moeten houden op het gebied van Israël. Zij hebben een radicale inslag en zijn geneigd om ver te gaan in hun uitingen. Anti-Joodse kreten zoals ‘From the river to the sea’, maar ook andere antisemitische uitingen zoals de Israëlische vlag met een hakenkruis erin, tijdens demonstraties, kunnen nog steeds opduiken. Het is dan aan partijleider, premier Keir Starmer, om op te treden. De vraag zal zijn hoe hij dat gaat doen en of hij genoeg gezag heeft om terug te duwen.