Dossier ‘Cold Case Anne Frank’ in lege handen na stoppen Rijxman

Shula Rijxman (D66) stopt als wethouder voor de gemeente Amsterdam. De politica en bestuurder, die in het voorjaar van 2022 met veel tam tam werd binnengehaald, schrijft in een brief dat er ‘onvoldoende ruimte is om de dingen te doen op een manier die effectief is en die aansluit bij wie ik ben en wil zijn’. Rijxman is de dossierwethouder in het zogeheten ‘Cold Case Anne Frank-onderzoek’. Onder haar leiding moet onderzocht worden op welke gronden de gemeente Amsterdam één ton aan gemeentegeld gaf aan het Cold Case Team (CCT) dat uitzocht wie Anne Frank Zou hebben verraden.

Dossierhouder

Bij elkaar is Rijxman, zelf van Joodse komaf, een kleine negen maanden wethouder geweest. In die hoedanigheid had ze onder meer Zorg in haar portefeuille, maar dus ook het ‘Cold Case Anne Frank-onderzoek’. Dat kwam er nadat de gemeenteraad vorig jaar vragen had gesteld over honderdduizend euro die eerder aan het eerder genoemde CCT was verleend. De raad eiste terugvordering van het bedrag, maar wilde ook dat het college van burgemeester en wethouders zou onderzoeken wat er allemaal was gebeurd. Kortom: waarom heeft de gemeente een ton aan het CCT gegeven?

Second opinion

Rijxman nam het dossier in mei 2022 over van cultuurwethouder Touria Meliani (GroenLinks), die sinds 2018 verantwoordelijk was geweest voor de gang van zaken inzake het CCT. Het duurde tot januari voordat het college met resultaten kwam. In een brief aan de raad stelde Rijxman dat er geen juridische grond zou zijn om het geld terug te halen. Twee weken geleden gaf zij de raad tekst en uitleg, en moest ze toegeven dat er eigenlijk geen onderzoek is gedaan. Ze zei daarom een ‘second opinion-onderzoek’ toe, dat er snel moet komen. Verder nam ze afstand van het besluit van haar voorgangster om de ton überhaupt aan het CCT te geven.

‘Shula-monster’

Hoewel D66 haar met grote woorden binnenhaalde – Rijxman was jarenlang opperhoofd van de NPO – was er vanaf het begin af aan veel te doen rond de wethouder, die maar niet uit de verf leek te komen. Uit onderzoek bleek dat ze als NPO-baas naliet een privérelatie met de hoogste ambtenaar van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap te melden. Ook meldde ze niet dat ze in 2017 met toenmalige mediastaatssecretaris Sander Dekker (VVD) op vakantie was geweest. Rond haar persoon ontstond een integriteitsprobleem. In de Amsterdamse politiek pakte de mayonaise niet voor Rijxman, die gekscherend door oppositieleden ‘het Shula-monster’ werd genoemd. Ze kreeg maar geen grip op haar dossiers.

Optelsom

In een gesprek met de Volkskrant gaf de D66’er dinsdag aan dat er ook antisemitisme om de hoek kwam kijken toen ze wethouder was. Rijxman, wier Joodse ouders de Holocaust overleefden, kreeg niet alleen te maken met kritische berichtgeving. ‘Dit leidde op sociale media ook tot een stroom van misogynie en antisemitisme. Niet dat dat de reden is om op te stappen, maar daar heb ik uiteraard ook last van gehad’, liet ze weten via haar voorlichter. Er is volgens Rijxman dus niet sprake van één directe aanleiding waarom ze juist nu opstapt, maar een optelsom van redenen.

Reactie Halsema

In haar ontslagbrief schrijft Rijxman: ‘Het wethouderschap in Amsterdam past minder goed bij me, dan ik van tevoren heb gedacht. Ik voel mij niet meer lekker in de rol en daar heb ik vandaag mijn conclusie uit getrokken’. GroenLinks-burgemeester Femke Halsema zegt het te betreuren dat Rijxman opstapt. ‘Het vraagt moed om een prominente functie in het openbaar bestuur te aanvaarden, maar ook om te erkennen dat een rol niet bij je past. Het college zal voor de korte termijn de werkzaamheden van Rijxman verdelen over de huidige wethouders’, schrijft ze namen zichzelf en de wethouders.

Analyse

Het is vooralsnog onduidelijk wie in het college het heikele Cold Case Anne Frank-dossier van Rijxman zal overnemen. Er is daar nog veel werk aan de winkel. Alles lijkt erop dat de gemeente vrij gemakkelijk deed over het geven van honderdduizend euro aan belastinggeld aan het CCT, dat na het verschijnen van het boek ‘Het verraad van Anne Frank’, vorig jaar januari, in opspraak kwam. Deskundigen en onderzoekers schoten het onderzoek lek, en het boek werd in Nederland en Vlaanderen uit de handel gehaald. Nu moet duidelijk worden waarom de gemeente een ton gaf en of er nog meer geld aan het CCT uitgegeven is. Het is de vraag of het door Rijxman beloofde second opinion vertraging zal oplopen door haar plotselinge vertrek.

Lees ook:
Nieuwe wending in ’terugvorderen’ ton gemeentesubsidie van Cold Case Team
De zaak rond het Cold Case Team (CCT) en hun onderzoek naar het vermeende verraad van Anne Frank krijgt een nieuwe wending. Dat bleek donderdag in de Amsterdamse gemeenteraad, waar fracties vragen stelden aan dossierwethouder Shula Rijxman (D66) over de honderdduizend euro aan subsidie die de gemeente eerder aan het CCT heeft verstrekt. Er zou inmiddels onderzoek zijn gedaan. Dat bleek echter iets anders te liggen. De wethouder zegde een ‘second opinion’ toe.