Duizendste Stolperstein gelegd in Amsterdam
Amsterdam mag zich sinds vrijdag de Nederlandse gemeente met de meeste Stolpersteine noemen. In het bijzijn van burgemeester Femke Halsema werden de 999ste en duizendste struikelsteen gelegd. De stenen zijn een eerbetoon aan Louis Lamm (1871-1943) en zijn dochter Ruth Fanny Lamm (1911-1943), die tot voor hun dood woonden in hun huis aan Amstel 3. Het pand ging in de jaren tachtig naar de vlakte om plaats te maken voor de Stopera, maar op de plek waar ze ooit woonden zijn de twee Stolpersteine nu een blijvende herinnering aan deze Duitse Joden die in 1943 in concentratiekamp Auschwitz werden vermoord.
Lamm was een Joods-Duitse boekhandelaar, antiquair en uitgever. In 1933 emigreerde hij naar Amsterdam en zette hij zijn antiquariaat voort in het pand Amstel 3, waar hij met zijn gezin woonde. Vanaf augustus 1943 kwam hij terecht in doorvoerkamp Westerbork. Lamm werd met zijn dochter Ruth Fanny gedeporteerd naar vernietigingskamp Auschwitz, waar ze op 19 november 1943 zijn vermoord. Zijn vrouw is in 1940 in Amsterdam overleden en hun twee andere kinderen overleefden de oorlog. Zij migreerden naar Israël.
De stenen werden geplaatst door stratenmakers Wilfred de Moor en René Moerland. Zij vormen het vaste duo dat al een tijdje Stolpersteine in de hoofdstad plaatst, zo’n tien per week. De eerste stenen werden op 4 mei 2009 in Amsterdam in de grond geslagen. Toen de familie Lamm in het pand woonde, woonde de Nederlandse fotograaf Cas Oorthuys er eveneens. Zijn kinderen Fenna en Frank Oorthuys hebben de Stolpersteine aangevraagd voor Louis en Ruth Fanny Lamm. Door het leggen van deze twee stenen breekt Amsterdam een record: in geen een gemeente in Nederland liggen er zo veel struikestenen.
Stolpersteine is een project van de Duitse kunstenaar Günter Demnig, die de messing steentjes sinds begin jaren negentig overal in Europa legt in de trottoirs waar in de Sjoa vermoorde Joden ooit hebben gewoond. Ook slachtoffers van de Sjoa komen in aanmerking voor een steen. Verder zijn de stenen niet per definitie voorbestemd aan Joden. Sinds mei 2021 worden de Stolpersteine voor de Benelux-landen in Amsterdam gemaakt. Stichting Stolpersteine werkt nauw samen met gemeente Amsterdam om legging van de Stolpersteine in de hele stad goed te laten verlopen.
Lees meer:
Duitse makers Stolpersteine richten atelier op in Amsterdam
Door de grote vraag naar struikelstenen in Nederland heeft kunstenaar Günter Demnig een extra productieplek in Nederland geopend. De gedenkstenen worden vanaf juni 2021 in een nieuw en speciaal atelier in de tuin van het Goethe-Institut aan de Herengracht gemaakt. Door deze creatieve werkplaats zullen de wachttijden voor aanvragers van Stolpersteine in Nederland verminderen en zullen er in de toekomst meer stenen geplaatst kunnen worden, zo maakt de organisatie bekend.
