Een stukje meer tefelien leggen – column Roland Vos

Rond de kerstdagen werd Roland Vos geconfronteerd met spontane religieuze Joodse uitingen en gebruiken. Hij kwam een stel rabbijnen tegen en voor je het weet stond hij op straat tefelien te leggen. Hetzelfde gold later voor het dragen van een keppel.

Het was eerste kerstdag en ik had heerlijk door Amsterdam gevaren als schipper op een prachtige boot vol met toeristen. Als een van de Joodse bestuurders had ik mij aangemeld om een paar rondjes te varen. Kerst vieren wij immers toch niet behalve de vele etentjes natuurlijk.

Om naar huis te gaan, zocht ik een leenscooter die mij naar de haven kon brengen waar mijn auto stond. Het was best een stukje lopen vanaf het Rijksmuseum. Via wat omwegen wandelde ik naar de Van Bearlestraat, waar de scooter op mij stond te wachten.

Eindelijk bepakt en bezakt, en net voor ik met het motortje de weg op draaide, zag ik drie jonge orthodox-Joodse jongens lopen, duidelijk Chabadniks. Ik stond naast ze bij het stoplicht en beleefd als ik ben zei ik ‘chag sameach’ vanonder mijn helm. Ze keken verbaasd maar waren ook heel blij dat ze weer iemand tegen waren gekomen die ook Joods is.

Direct boden ze mij een chanoekia aan. Die heb ik beleefd afgeslagen, want we hebben er genoeg thuis. Vervolgens kwam de gebruikelijke vraag of ik al tefillien had gelegd. Nee natuurlijk, diegene die mij kennen weten dat ik niet religieus ben en zelfs de broche niet ken. Na wat aandringen besloot ik de mitswe te doen om tefillien te leggen; hoe grappig middenin de drukke Van Baerlestraat.

Helm af, sjaal weg, jas uit, mouw omhoog en daar gingen we dan. Ineens had ik een keppel op die een van de jongens behendig op mijn hoofd had getoverd. Ze zeiden in koor wat ik moest nabrabbelen. En ze legden de tefelien op de mysterieuze mannier op mijn hoofd en arm. Ik liet het gewoon gebeuren; veel gekker kon het toch niet.

Best grappig, die blikken van voorbijgangers die dit bijzondere tafereel aanschouwen. Ik maakte nog een praatje en sprak af dat ik ze op zondag bij Chanoeka viering op de Dam weer zou zien. We gingen elkaars weegs: zij op weg naar Chabad ik naar de kerstgourmet in Amstelveen.

Dit verhaal bleef liggen tot ik gisteren bij het doen van inkopen een van de Rabbijnen tegen kwam en een praatje maakte. Op zijn vraag: “Heb je haast?” had ik natuurlijk ‘ja’ kunnen zeggen, maar eerlijk als ik ben antwoorde ik: “Dat valt wel mee.” En ja hoor: weer mocht ik tefilien leggen middenin de winkel waar ik mijn boodschappen deed. Weer snel die keppel op en opnieuw de gebeden die ik niet ken.

Elke keer leer ik zo meer over deze traditie of dit religieuze voorschrift. Het is maar net hoe je het bekijkt. Kwam ik dichter bij God? Wie zal het zeggen. Ben ik nu een betere Jood? Ik weet het niet. Ik had overigens net mijn sjamaan geappt dat ik graag weer eens bij hem langskom.

Ook interessant was de visie van de rabbijn toen ik de geleende keppel bijna vergat terug te geven. Hij zei: “Ik vraag nooit een kippa terug van een Jood. Mijn doel is dat alle Joodse mannen een kippa dragen. Als ik er dan een uitleen, ga ik niet zeggen tegen die Joodse man: ‘Zet je Keppel af’.” Wat een wijze les. Misschien moet ik die keppel toch maar dragen. Het heeft mij in ieder geval aan het denken gezet.