Eerste Duitse legerrabbijn sinds 1933 aangesteld

In Duitsland is de nieuwe legerrabbijn gepresenteerd en aangesteld. Het gaat om de eerste rabbijn op deze post sinds 1933, het jaar waarin de nazi’s de functie afschaften. In het Pruisische en keizerlijke Duitse leger waren lange tijd legerrabbijnen actief. Met de Hongaars-Duitse rabbijn Zsolt Balla heeft de Bundeswehr opnieuw een rabbijn in zijn gelederen. Het wordt geen eenmansshow, zo laat hij weten. De komst van een legerrabbijn is twee jaar geleden aangekondigd. Naast Balla moeten er nog negen bij komen. De Bundeswehr heeft ook geestelijke vertegenwoordigers van andere geloven in zijn gelederen. Deze legerrabbijn is voor een periode van vijf jaar aangesteld.

Balla is momenteel de opperrabbijn van Saksen en huist in Leipzig, vanwaar hij zal blijven werken. Hij zal ook in zijn huidige functie blijven. Wel zal hij actief zijn binnen het Duitse leger en Joodse militaire helpen waar nodig. Een paar jaar geleden heeft de Bundeswehr een contactpunt opgericht voor soldaten van andere religies. Zo rolde Balla erin. “Ik ben verheugd dat de Centrale Raad voor de Joden in Duitslnd mij heeft gekozen als de federale militaire rabbijn. Het is een grote verantwoordelijkheid voor de Joden dat ook wij deelnemen aan de pastorale zorg van de Bundeswehr. En ik vind het mooi dat het zover is,” aldus Balla tegen de Jüdische Allgemeine.

In het Pruisische leger en het latere keizerlijke Duitse leger vochten Joodse soldaten en officieren gewoon mee. Ook in de Eerste Wereldoorlog gingen veel Duitse Joden naar het front, vaak trots om voor hun land te strijden. Alles werd anders toen de nationaalsocialisten in 1933 aan de macht kwamen en de anti-Joodse wetten invoerden. Joden mochten niet meer het leger in en ook werd de functie van legerrabbijn afgeschaft. Na de Sjoa en de bevrijding van West-Duitsland werd de huidige Bundeswehr opgebouwd, maar daar waren te weinig Joodse militairen in aanwezig om opnieuw een legerrabbijn in te stellen. Momenteel zijn er tussen de tachtig en de zeshonderd Duitse militairen van Joodse komaf.

Bij de Duitse regering en in de top van de Bundeswehr was er behoefte aan een legerrabbijn. Het leger wil van alle markten thuis zijn en moet dus niet alleen christelijke pastorale zorg bieden. Het feit dat er extreem-rechtse cellen binnen de krijgsmacht actief waren, gaf in 2019 juist een extra zetje om legerrabbijnen in te stellen. De komst van Balla is dus niet alleen praktisch, maar kan ook als zeer symbolisch worden gezien. Inmiddels zijn de cellen opgerold en wordt de Bundeswehr verder doorgelicht. Voor Balla is het een eer en ‘historische plicht’ om medewerking te verlenen als legerrabbijn.

Het militaire rabbinaat komt in Berlijn en niet in Balla’s thuisstad Leipzig. Toch zal hij daar geregeld zijn. “We gaan een team opbouwen,” zegt hij tegen de krant. “Dit is geen eenmansshow, we willen maximaal tien militaire rabbijnen in dienst nemen. Echt teamwerk is voor mij erg belangrijk. We zijn er niet alleen voor Joodse soldaten, maar we nemen ook deel aan levensbeschouwelijke lessen voor alle soldaten.” Tegelijkertijd gaat Balla in Leipzig op zoek naar jonge rabbijnen en enkele rabbijnen in opleiding die hem willen ondersteunen in het opperrabbinaat van Saksen. “We bouwen het militaire rabbinaat stap-voor-stap op. We zijn momenteel aan het werven en we kiezen momenteel mensen uit.”

Uiteindelijk komen er vijf orthodoxe en vijf liberale Duitse legerrabbijnen in dienst. Balla denkt dat het nieuwe rabbinaat proactief naar de toekomst moet kijken. “Dat betekent dat we willen werken aan het vergroten van het aantal Joodse soldaten. Ook moeten traditioneel ingestelde Joden, met hun speciale behoeften, net als in andere NAVO-landen als militair in de krijgsmacht kunnen dienen. Dat is ons doel.” Er zijn momenteel Joodse soldaten in de Bundeswehr die pastorale zorg nodig hebben. “We zouden er voor hen moeten zijn.” Velen houden hun Joods zijn liever voor zich, aldus Balla. Hij kent ook militairen die wel voor hun Joodse achtergrond uitkomen. “In de toekomst hoop ik op normaliteit inzake.”

Bekijk de installatie van Balla hier:

Lees ook:
Legerrabbijnen in de Duitse krijgsmacht
Duitsland gaat legerrabbijnen introduceren in de Bundeswehr, de Duitse krijgsmacht. Het is de bedoeling dat de militaire rabbijnen Joodse soldaten kunnen bijstaan. Wel moet er eerst nog een akkoord gesloten worden tussen de bondsregering en de Centrale Raad van de Joden in Duitsland. Dit meldt het Duitse ministerie van Defensie in Berlijn. De rabbijnen worden dan samen met de Centrale Raad uitgekozen, zo heet het.