Goede raad is duur – column Paul Damen

Een van de meest gave gevallen van gotspe (grove brutaliteit, noot van de vertaler) is het devies bij het stadswapen van Amsterdam: ‘Heldhaftig, Vastberaden, Barmhartig’. Het huismotto van een stad die toeliet dat driekwart van haar Joodse inwoners vermoord werd. Waar men zich na al die jaren nog afvraagt wie Anne Frank verried, terwijl, met zoveel meer verraders dan verzetsstrijders, iederéén dat gedaan kon hebben. Daarom – want u kan natuurlijk ook in de provincie wonen en stemmen – gaat het in dit artikel bewust en enkel over Mokum, zoals die stad genoemd wordt door mensen die niet allemaal beseffen dat de naamgevers ervan vrijwel uitgemoord werden. Dat Mokum heeft dus een enorme schaduwkant: die van meestal meer woorden dan daden.

Wat was er zo heldhaftig aan Ajax dat als eerste de Joodse leden en voetballers eruit knikkerde? Wat was er vastberaden aan een hoofdstad die koninklijke huwelijken doordrukte tegen de wil van getraumatiseerde Joodse Amsterdammers in? En wat is er barmhartig aan een linkse wethouder die een rapport, dat allochtone jongeren aanwees als dé oorzaak van Jodenhaat, in een la legde en op vakantie ging? Amsterdam praat wel over de bestrijding van antisemitisme, maar de politieke praktijk is lau loene, om maar eens een nette jiddisje uitdrukking te gebruiken. Twee keer niks; klop vooral niet aan bij ons om actie.

Het fameuze, tegen Jodenhaat gerichte en raadsbreed gesteunde ‘Joodse Akkoord’ van het meest linkse Amsterdamse gemeentebestuur in jaren, kon in de praktijk nog geen deuk in een pakje kosjere boter slaan. Het Jodenhatend theater op de Dam, vermomd als pro-Palestijnse actie, kent nog elk weekend een première, met Hamasfondsenwerver Abou ‘eenarm’ Rashed als opperstalmeester en regelrechte antisemieten in rolstoelen als ringnummer. Het belaagde restaurant in Zuid, waarvan de dader eerst ‘verward’ zou zijn tot zijn Jodenhatende terreurmotieven bleken, kent nu enkel klanten die voor de zekerheid achterin de zaak willen zitten. In Nederland, driekwart eeuw na de Sjoa. Inmiddels is daar de put gedempt, want de eigenaar is vorige week overleden. En in West laten leraren die Sjoa maar voor wat ze is: onbesproken.

Hoe kan een Joodse gemeenschap in Amsterdam vertrouwen hebben in een bestuur dat onderzoeken naar de oorzaak van antisemitisme in de la schuift, dat bezuinigt op bewaking van Joodse objecten, en waar fractieleider ‘Jazie’, nu lijsttrekker van de allochtonenpartij BIJ1, goedkeurend staat te grijnzen als op de Dam een Jood wordt gesard, gemaltraiteerd en er sigarettenrook in zijn gezicht wordt geblazen?

Uit niets blijkt beter het schizofrene van de Amsterdamse politiek: afgaand op de verkiezingsprogramma’s hebben alle partijen het beste voor met de Joodse gemeenschap. Maar wie ziet wat die partijen, uitzonderingen daargelaten, de laatste jaren daadwerkelijk gedáán hebben, merkt dat er nogal weinig van dat hele ‘Joodse Akkoord’ terecht is gekomen. Ik bespreek hier de belangrijkste zaken op een rij.

BIJ1
Het meest navrante voorbeeld daarvan leest u in het verkiezingsprogramma van BIJ1, die club van voormalig leerlingkapster en nachtclubdanseres Sylvana Simons. Enerzijds belooft die partij te strijden tegen discriminatie en racisme. Anderzijds wordt de Joodse bevolking weggezet als minstens sympathisant, ja zelfs medeplichtig aan de politiek van een ‘Apartheidsland’. Nou is natuurlijk het beklagenswaardige lot der Palestijnen hét grootste probleem in Amsterdam-West dezer dagen. Daarom weigerde BIJ1 in de gemeenteraad, samen met de Turkofielen van DENK, dat Joods Akkoord te ondertekenen.

BIJ1 verspreidde de regelrechte fabel dat de in het akkoord gehanteerde IHRA-definitie van antisemitisme ook kritiek op Israël onmogelijk zou maken. Een aperte leugen, want in die definitie staat ronduit dat Israël-kritiek geen antisemitisme is. Dat zou trouwens in Israël, waar men niet mild is voor de overheid, een machtige hoop antisemieten opleveren. Wél wordt in die definitie een buitenproportionele aandacht voor alles wat mis is aan Israël, in vergelijking met landen elders, als een mogelijke vorm van Jodenhaat gezien. Immers: de Verenigde Naties, om maar eens een criticaster te noemen, wijdt vrijwel alle mensenrechtenmoties aan Israël. Over de échte dictatoriale moordenaarsstaten wordt nooit een motie ingediend.

BIJ1 doet, bij haar kritiek op Israël, precies hetzelfde. Het patroon is steeds: ‘we hebben geen hekel aan Joden, enkel aan Israël, maar we zijn wel tegen Joden die het opnemen voor Israël, tenzij we die Joden nodig hebben zoals bij de discussie over hoofddoekjes (keppeltjes!), aparte scholen (Cheider!) en de rituele slacht (sjechieta), want dan noemen we onze Joodse vrienden steeds in dezelfde zin met onze moslimachterban.’ BIJ1 twitterde: ‘Roep Amsterdam uit tot anti-apartheidsstad. Beëindig de samenwerking met Tel Aviv. Ondersteun BDSAmsterdam & implementeer de campagne in gemeentelijk beleid’. Wat staat hier? Maak van Israël een grote uitzondering en streef ernaar het land op te heffen. Punt.

In het verkiezingsprogramma daarentegen lezen we: ‘Antizionisme beschouwen wij als legitiem verzet tegen de apartheid en mensenrechtenschendingen van de staat Israël.’ BIJ1 begrijpt bewust niet dat zionisme slechts het streven van een volk is naar een eigen staat. Elk volk mag van BIJ1 onafhankelijk zijn in een vrij land. Op ééntje na. Raad eens welke. Gaat BIJ1 ook protesteren tegen de Surinaamse vlaggen op de Bijlmerweide bij Keti Koti? Want Bouterse en zo? Over ‘vrij land’ gesproken. Nee, zegt BIJ1: ‘De eerlijke definitie van antisemitisme [wordt] opgesteld in nauwe samenwerking met verschillende Joodse en antiracistische organisaties’. Nou, dan ben ik akelig benieuwd welke Joodse organisaties zich daarvoor lenen, behalve uiteraard het tot een eenmansclub van Jaap Hamburger gekrompen, volstrekt geïsoleerde Ander Joods Geluid.

DENK
Dan DENK, de blindedarm van Erdogans proto-dictatuur. Daar hebben ze geen hekel aan Joden zolang die maar wapens aan Turkije verkopen. Israël daarentegen is een land dat wél gewantrouwd moet. In ons land heeft DENK dan ook een hekel aan Joden, omdat ze ze aanzien voor Israëli’s. DENK kwam in de gemeenteraad met drie zetels, bezet door Mourad Taimounti, Ayşegül Kiliç en Numan Yilmaz. Nee, daar heeft u nooit van gehoord, want u woont niet in Amsterdam Nieuw-West; daar wonen geen Joden. DENK noemt in haar programma Joden enkel als voorbeeld van hoe de financiële compensatie ‘voor koloniaal en ander racisme’ zou moeten plaatsvinden. Ik zou bijna zeggen: als het om geld gaat, kunnen ze ons vinden. Maar dat is een schandelijke gedachte.

Toch noemt DENK enkel Joden als het hem uitkomt. Zoals ‘educatie over de Sjoa alleen mogelijk [is] als die gekoppeld wordt aan hedendaagse vormen van racisme.’ Terwijl nu juist de crux is dat de geplande moord op industriële basis van één groep mensen, wat de Sjoa was, op geen enkele manier vergelijkbaar is met enig racisme daarvoor en nadien. In het verkiezingsprogramma wordt van harte boycot-strategie van BDS omhelsd. Want in Israël is sprake van ‘apartheid’. Zonder bewijs, zonder onderbouwing. Met dit programma zou ik de discriminatie van, pak hem beet, alevieten in Turkije, of Berbers in Marokko, zó als ‘apartheid’ kunnen neerzetten. DENK gaat fors los: ‘In navolging van Reijkjavik en Barcelona onderschrijven we de BDS-beweging tegen de bezetters in Palestina. In plaats daarvan gaan we meer samenwerkingen aan met steden waarmee we een (koloniale) geschiedenis delen.’ Laat me raden. Istanbul?

GroenLinks
Ach, GroenLinks, mijn favoriete partij als ik behoefte heb aan een verhoogde bloeddruk. Hun verkiezingsprogramma loopt over van de nietszeggende PR-teksten zoals ‘de stad maken we samen’. Nou, daar denken ze in Nieuw-West (zie boven) en de Bijlmer (zie verder boven) héél anders over.

Al de GroenLinkse standpunten klinken sympathiek, al gaat die sympathie niet meteen uit naar de lijsttrekker, de wethouder en Lenin-lookalike Rutger Groot Wassink. Zelden is in de gemeenteraad een zodanig neerbuigend dédain vertoond als door deze Wassink, die bij het zoveelste wanhopige insprekersprotest tegen het opkomend antisemitisme in de stad met zijn fractie bewust de raadszaal uitliep: “Ik ben niet verplicht te luisteren, en ging dus maar even naar de wc.”

GroenLinks zet, met de hete adem van BIJ1 en DENK in de nek, duidelijk in op de allochtone kiezer. Er moeten maatschappelijke debatten over het slavernijverleden komen. Dat lijkt mij een reuze goed plan, mits Groot Wassink daarbij als spreker inhuurt de uit Ghana (grootste slavenexporteur ooit) afkomstige anti-Zwarte Piet-activist Jerry King Luther Afriyie, direct nazaat van koningin Nana Akua Afriyie die tijdens haar bewind van 1740 tot 1768 haar familie stampend rijk maakte door de verkoop van onderdanen en buren aan de boze blanke man.

Maar GroenLinks is zo verstandig in haar Amsterdamse programma geen woord te wijden aan de internationale politiek – voor de niet-Amsterdammers: dat is alles voorbij de Utrechtsebrug. Zo ontbreekt opvallend de discussie over de samenwerking met Tel Aviv, nogal een dingetje in de GroenLinkse achterban. Ook ontbreekt onder het kopje ‘wat hebben we bereikt’ opvallend dat Joodse Akkoord. Ook nogal een dingetje in de achterban.

Want je moet vooral niks in je programma zetten dat eerdere kiezers doet afhaken. Windmolens hoger dan honderd meter bijvoorbeeld. Of biomassacentrales in Diemen. En dus strijdt ook GroenLinks tegen het obligate rijtje ‘moslimhaat, antisemitisme, racisme en geweld tegen LHBTIQ+-personen’. Mooi hoor. En ‘maakt de stad excuses voor zijn slavernijverleden’. Tsja. Dan denk je al snel: lekker belangrijk in een stad waar GL-wethouder en GL-burgemeester wekelijks een Jodenhaat-demonstratie op de Dam faciliteren, omdat ze niet door hebben dat vrijheid van meningsuiting en strafbare discriminatie twee heel verschillende zaken zijn.

SP en PvdA
Ook links, maar dan radicaler: de SP. Lang geleden opgericht als maoïstische splinter, in een innige samenwerking van de Binnenlandse Veiligheidsdient met het kapitaal van Mao’s China (de dollars kwamen contant in koffers binnen), maar daar hebben we het niet meer over. Zeker nu de kameraden het weer eens te druk hebben elkaar de hersens te klieven over de ‘juiste lijn’. Het lijken potdorie wel gereformeerden. Wie dan ook op internet poogt het verkiezingsprogramma van de Amsterdamse SP te vinden, stuit op de ietwat teleurstellende zin ‘Oeps, deze pagina is niet toegankelijk’.

Wel blijkt ex-lijsttrekker Tiers Bakker, die na gebleken losse handjes vertrok, nog gewoon te horen bij ‘onze mensen’ – de huidige lijsttrekker is Remine Alberts. Na veel zoeken stuiten we dan toch op een standpunt, van vertrekkend fractievoorzitter en kandidaat Erik Flentge. ‘Stop Amsterdamse samenwerking met Tel Aviv en Ramallah’. Helder. En bevat zowaar de zinsnede ‘Ook in Ramallah worden regelmatig mensenrechten geschonden, ook door Palestijnse machthebbers’. Al eerder, nu ja in 2014, stapte de SP op bij een Palestina-demonstratie wegens de medewerking van activist Abou Jahjah. Die, aldus de SP, ‘vergelijkt Israël met nazi-Duitsland. Wij kunnen en willen niet de verantwoordelijkheid dragen voor een demonstratie waar deze mensen optreden’.

Mooi. Maar nu nog, zoals het heet, dóórpakken, kameraden. Wie in het uiteindelijk toch gevonden programma pleit voor ‘zichtbaar stelling tegen bedreigingen van journalisten, advocaten, publieke personen, volksvertegenwoordigers en anderen’ zou eens moeten kijken wat die ene Joodse fotograaf op de Dam allemaal voor zijn kiezen krijgt. De SP wil de bescherming van ‘Islamitische en Joodse instellingen’ continueren, en ‘actie tegen anti-LHBTQIA+-geweld, moslimhaat, anti-zwart racisme, validisme en antisemitisme’. Ook dat is lofwaardig. Al hoeft het uiteraard geen betoog dat validisme (het discrimineren van gehandicapten) op geen enkele manier vergelijkbaar is met antisemitisme (Joden dood willen hebben). En tenslotte zegt de SP: ‘Aangiftes en signalen moeten serieus en snel worden opgepakt door politie en OM.’ Alweer: precies. Alleen: dat gebeurt dus nou net niet.

Dan de PvdA, die Marjolein Moorman, de huidge onderwijswethouder, bovenaan de lijst heeft staan. Saai maar degelijk, zal ik maar zeggen. Ook de PvdA ‘wil meer actie tegen anti-LHBTQIA+-geweld, moslimhaat, anti-zwart racisme, validisme en antisemitisme.’ Los ervan dat het exact dezelfde bewoordingen zijn die ook de SP hanteert, net zoals trouwens de bepleite ‘extra beveiliging van Islamitische en Joodse instellingen’ (wie heeft hier wie overgeschreven?). Zo zou je denken: met zoveel medestanders moet het antisemitisme toch binnen de kortste tijd uit Amsterdam verbannen zijn? Maar misschien heeft de PvdA het te druk met groene daken, veilige fietsenstallingen en een ‘uitbuitingsvrije stad’. Het staat er écht.

D66 en Volt
Het verkiezingsprogramma van D66 heet Vrijheid in verbinding – alweer zo’n PR-bureau-reclamekreet. Verbinding is altijd nodig: er kan niet genoeg verbonden worden als pro-Palestijnse demonstranten weer eens een Joodse pols gebroken hebben op de Dam. In hun hele programma ontbreekt de Joodse medemens, en dat terwijl die nog wel D66-wethouder (Simone Kukenheim) is in deze stad. Misschien daarom dat D66 het laat bij obligate zinnen als ‘Helaas blijkt antisemitisme nog steeds een groot probleem in de stad.’ Tsja. Maar als je er niet bij zet waaróm dat probleem er is en door wie het veroorzaakt wordt, is die constatering nutteloos. Grappig wordt het pas echt als het programma meldt ‘Alle kinderen op school in Nieuw-West moeten gelijkwaardig behandeld worden ongeacht geloof, cultuur, etnische achtergrond, seksuele geaardheid of genderidentiteit’. Onder welke steen heeft D66 de laatste decennia gelegen? Geen wonder dat kiezers overstappen naar Volt.

Volt is een nieuwe, pro-Europese partij, die zich in het geheel niet uitlaat over de Joodse bevolking of over Israël. D66 vindt het liefst zo weinig mogelijk. Volt vindt hetzelfde maar dan nog minder.

CDA en VVD
De christendemocraat Diederik Boomsma is de enige CDA’er in de gemeenteraad. Die partij presenteert maar liefst 41 Amsterdamse kandidaten, maar het is de vraag of Boomsma zijn ene zetel behoudt. Verlies zou jammer zijn, want hij vormt een lichtpunt in het duister.

Zijn programma signaleert als enige het gevaar van radicaal-islamitische groepen: ‘wanneer radicaal denken en wantrouwen richting de samenleving en overheid wordt omgezet in radicaal handelen – aanzetten tot geweld – dan moet fel en krachtig worden opgetreden’. Maar Boomsma zette als enige in de raad de doorlopende Jodenhaat-voorstelling op de Dam voor wat het was en is: ‘Het is absoluut schandalig antisemitisme, en dat pal naast het Nationaal Monument op de Dam’. Hoor, hoor! Het is navrant dat dit heldere geluid moet komen van een christendemocraat op een bedreigde zetel, en niet van, pak hem beet, de toch ooit van Joden doordesemde PvdA.

De VVD was en is, met name in Zuid en Buitenveldert, en zeker na het falen in deze van de PvdA, nu de meest uitgesproken pro-Joodse politieke partij. De liberalen zijn vrij duidelijk in hun doelen: ‘Amsterdam is de minst veilige gemeente van Nederland en dat moet anders’. En, in het verlengde daarvan ‘er is geen plaats voor antisemitisme, anti-LHBTIQ+-geweld, discriminatie of racisme’. Let op de volgorde van het obligate rijtje. De VVD benoemt de vigerende Jodenhaat ook expliciet: ‘De vrijheid van andere groepen in de stad wordt ook ingeperkt. Bijvoorbeeld die van de Joodse gemeenschap. Er waren in 2019 182 anti-Joodse incidenten volgens het CIDI’. En wat wil de VVD daaraan gaan doen? Een ‘speciale wethouder veiligheid en handhaving met doorzettingsmacht’ aanstellen. Maar waarom was zo’n wethouder er de afgelopen jaren, terwijl de VVD onafgebroken in het gemeentebestuur zat, er dan nog niet?

PvdD
En dan zijn er natuurlijk nog een hele hoop kleinere partijen, waarvan het de vraag is of ze de voor een zetel benodigde kiesdrempel van zo’n 7.500 stemmen gaan halen. In de doorgaans betrouwbare peilingen van I&O Research komen al die partijtjes samen niet boven de 3,2 procent uit – te weinig voor een zetel. Grote uitzondering is de Partij voor de Dieren, die tussen de zeven en tien procent kan scoren en nu al met drie zetels in de raad zit. Dat is genoeg reden om hun programma aan te stippen. Want dierenwelzijn – wie kan daar nu tegen zijn? Maar omdat de stemmers op deze partij veelal teleurgestelde GroenLinksers zijn die hun partij te rechts vinden worden, is het oppassen geblazen.

Oppassen voor wie weet dat de rank and file van de Dierenpartij, zoals voormalig fractieleider in de Tweede Kamer Marianne Thieme en senator Nico Koffeman, lid zijn van de Zevendedagsadventisten. Dat is een christelijk kerkgenootschap waar men poogt zich aan de Mozaïsche wetten te houden – tegen abortus, ze vieren hun ‘zondag’ op zaterdag, eten geen varkensvlees, en menen dat de voorschriften in het Oude Testament nog steeds onverkort geldig zijn. Helaas geldt bij de Dierenpartij dat niet voor de kosjere en halal-slacht, want daar zijn ze rabiaat tegen. Vreemd genoeg staat dat nergens in hun gemeentelijk verkiezingsprogramma.

Zeker voor een club waarvan veel leden om religieuze redenen ook tegen vakbonden zijn leest hun verkiezingsprogramma als dat van een dierenvakbond. Enkel met vleermuis-vriendelijke verlichting, insectenhotels en egelsnelwegen kom je er niet. Maar ze zijn ook wel weer zo verstandig om nergens, zoals hun linkse medepartijen wél doen, ook maar iets op te merken over Israël of het MO-conflict. Een meevaller.

JA21 en Partij van de Ouderen
JA21, een afsplitsing van ‘Forum’, de partij van de inmiddels volledig van het padje geraakte Thierry Baudet, is een nieuwkomer, maar gezien de te verwachte zetelwinst neem ik ze kort mee. Wegens geen bestuursverantwoordelijkheid en nieuw kan JA21 het zich veroorloven man en paard te noemen. Tegen de ‘intimidatie en geweld’ van ‘de Joodse gemeenschap, de Regenbooggemeenschap en vrouwen’ bepleit de partij inzet van onder andere ‘lokagenten’, te betalen uit het budget van op te heffen ‘praatgroepjes, klik- en klaaglijnen voor vermeende discriminatie en diversiteitstrainingen’. In normaal Nederlands: daar gáát de dagbesteding van rabbijn Lody van de Kamp.

Twee dingen vallen verder op in hun programma: de aanpak van ‘gebedsoproepen van moskeeën – deze teksten vallen niet onder de vrijheid van godsdienst omdat zij niet te vergelijken zijn met het luiden van kerkklokken.’ En JA21 richt zich bij uitstek tegen het ‘woke gedachtegoed. Deze extreem-linkse ideologie probeert ons te verdelen op basis van huidskleur, geslacht en seksuele voorkeur. Op basis hiervan word je aangesproken, ofwel als dader, ofwel als slachtoffer. Dit is een giftige cultuur’. Die kan BIJ1 in de binnenzak steken.

Tenslotte de Partij van de Ouderen (PvdO) onder leiding van de letterlijk, oude rot in het vak Wil van Soest die op haar 85ste nog voor een derde termijn de raad in wil, en dit waarschijnlijk nog gaat halen ook. Zij heeft vooral een praktisch programma: heropen de verzorgingshuizen, haal tramlijn 14 terug. Maar net zoals in de gemeenteraad is gebleken, is Van Soest paraat als het om de bescherming van de Joodse gemeenschap gaat. Dat klinkt door in het programma: omdat ‘meer dan de helft van de docenten bepaalde gevoelige onderwerpen niet durft te bespreken (homoseksualiteit, de Holocaust en Zwarte Piet)’ moeten er verplicht, in samenspraak met het CIDI, lessen komen over de Tweede Wereldoorlog op iedere Amsterdamse basis- en voortgezet onderwijs school’.

Daarbij moeten ‘alle leerlingen van Amsterdamse middelbare scholen zeker in Kamp Westerbork zijn geweest. De jeugd moet zo vroeg mogelijk leren waartoe haat kan leiden. Het liefste zouden we zien dat alle scholieren uit het middelbaar onderwijs in hun eindexamenjaar naar Auschwitz zouden gaan. Maar een verplicht bezoek aan het doorvoerkamp Westerbork is al een goede eerste stap’. Een ambitieus plan, waarvan de uitvoering vooral in wijken als West en Nieuw-West nog wel op enige weerstand zal stuiten.

Geen Gaza meer nodig
Want ja, wat is de praktijk? Daar kunnen we kort over zijn: nauwelijks is te zien of het fameuze ‘Joods Akkoord’ enig effect heeft gehad. Niet op de steeds maar door etterende vertoning op de Dam, waar degenen die aangifte deden, inmiddels zo lang van het ambtelijk kastje naar de politieke muur zijn gestuurd dat men men beter zijn energie kon uitleven in een middelgrote meubelzaak. De gemeente vindt blijkbaar onderzoek naar de slavernij van eeuwen geleden politiek belangrijker dan het actuele Jodenhatende racisme in buurten waar nazaten wonen van volkeren die juist uitblonken in slavenhandel: de Noord-Afrikanen en de Ottomanen.

Anders is het niet te verklaren dat de dienstdoende wethouder een dodelijk rapport daarover in de la schuift, bij kritiek daarop oppert ‘zeg maar dat ik op vakantie ben’, en bij raadsprotesten overgaat op toiletbezoek. Dan hebben we het over de Dam, waar de politie niet ingrijpt als in de bekende ‘Khaibar-kreten’ opgeroepen wordt tot Jodenmoord. Waar vlaggen van antisemitische terreurclubs als IS en Hamas ongestoord kunnen wapperen. Mokum heeft ook geen Gaza-oorlog meer nodig om Joden te haten, zo blijkt uit elk onderzoek. Zelfs zonder het internet, waar het doorlopend bal is, mee te nemen, is elk jaar het aantal antisemitische incidenten steevast met de helft toegenomen.

Het taboe dat de Sjoa op Jodenhaat legde, lijkt geheel verdwenen. Op scholen, in de praktijk en op straat wordt geen enkel onderscheid meer gemaakt tussen de politiek van de staat Israël en Joden hier. Worden Marokkanen hier afgerekend op de koninklijke dictatuur van Mohammed VI in hun thuisland? Of Russen op Poetin? – dat is wél wat er gebeurt bij Joden. En tenslotte: net zoals de terrorist van zijn aanslag een politieke gebeurtenis maakt door vlak voordat de bom ploft, nog snel ‘Allahu akbar!’ te roepen, mag je in Amsterdam naar hartelust Joden pesten. Zolang je er maar ‘Palestina Vrij!’ bij roept. Niettemin: veel wijsheid in het stemhokje.

Lees ook:
Dokter Ben en Stalin’s artsen – column Paul Damen
‘Het is dezer dagen exact 69 jaar geleden dat, in een van de laatste grote oprispingen van Stalinistisch antisemitisme daar, een fors aantal Joodse artsen in de Sovjet-Unie werd opgepakt, op verzonnen beschuldigingen van ‘verraad’. De enige reden dat de hoofdfiguren uit dit meest bekende ‘dokterscomplot’ aan executie ontsnapten, was dat Stalin zelf overleed voordat hij zijn executieplannen kon uitvoeren…’

Deze column is mede mogelijk gemaakt door Stichting Maror.