‘Het is hier alsof je in een slechte film zit’ – Ronnie Eisenmann in Jeruzalem

Advocaat Ronnie Eisenmann en zijn broer Jair waren in Israël toen op zaterdagochtend de oorlog met Hamas uitbrak. Er volgden heftige en gespannen uren, waarbij ze binnen moesten blijven. Eisenmann kan de gruwelijke beelden van moorden, mishandeling en ontvoeringen niet aanzien. Als voorzitter van het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) is hij ook aan de lijn met politici in Nederland. Op dinsdag zal door het CIDI een informatieochtend voor Tweede Kamerleden worden georganiseerd.

Je bent voor de feestdagen in je appartement in Jeruzalem. Hoe ben je daar zaterdagochtend wakker geworden?

“Ik werd wakker door de sirenes in de lucht. Eerst denk je nog: wat is dit? Want het was Sjabbat en dan is het altijd stil in Jeruzalem. Ik heb meteen mijn telefoon gepakt, ook al was het Sjabbat, en toen zag ik de eerste beelden van raketinslagen. Mijn vrouw en kinderen heb ik meteen wakker gemaakt en gezegd dat we naar het trappenhuis moesten gaan. We zitten hier in ons appartement dat geen aparte schuilkelder heeft. Het trappenhuis is van beton. Dat is voor ons dus de dichtstbijzijnde veilige plek.”

Jullie zijn dus in dat trappenhuis gaan zitten?

“Ja. Dat was onwerkelijk. Het luchtalarm stopte na een aantal seconden weer. Je hoorde de impact van het Iron Dome-verdedigingsysteem in de lucht. Ik heb me toen aangekleed om naar sjoel te gaan. Eenmaal op weg, buiten, kwam er een tweede alarm en toen nog een derde alarm. Ik dacht: dit gaat niet goed, ik loop terug. Ik ben snel teruggegaan naar mijn huis en zag toen op mijn telefoon dat er een full out inval van Hamas in Israël was. Bizarre beelden.”

Hoe voelde je je?

“Je bent erbij, maar je beseft het dan nog niet. Het is net alsof je in een slechte film zit, alsof je in iets bent beland wat buiten jou omgaat. Het is een totaal surrealistisch gebeuren. Je hebt wel van dergelijk geweld gehoord van andere mensen, maar als je er eenmaal zelf inzit, dan heeft dat een totaal andere impact op je. Dan stopt je adem. Je kijkt elkaar vol verbazing aan en je maag draait om.”

Je broer Jair woont in Jeruzalem. Hoe is het met hem?

“Op dat moment had ik nog geen contact met hem. Hij woont tien minuten verderop. Jair heeft gelukkig wel een safe room in zijn huis. Tegenwoordig is dat verplicht bij nieuwbouw, vandaar. Ook heeft die kamer extra dikke muren en kun je het goed afsluiten, onder andere tegen chemische toestanden. Jair en zijn gezin zijn veilig.”

Wilden jullie niet naar hem toe?

“Het is twintig minuten lopen en het was compleet stil op straat. Iedereen ging na dat derde alarm naar huis, ook de sjoelgangers zijn weggegaan. Je ziet geen kip op straat. Normaal gesproken op Simchat Tora zijn de straten vol met mensen die dansen en kinderen die feest vieren. Het is echt een buitenfeest. Het was nu stil en verlaten op straat. Wij wilden het risico niet nemen om geraakt te worden. Jeruzalem ligt weliswaar hoger, dus is de kans minder aanwezig dat het getroffen kan worden, maar wij nemen geen enkel risico.”

Hoe heb je de dag doorgebracht?

“De hele dag waren we binnen. We hebben gelukkig genoeg voedsel. Na de Sjabbat heb ik met vrienden en familie gebeld. Iedereen is in leven en gezond. Vier van onze neefjes zijn opgeroepen en moeten naar het zuiden gaan. Israël heeft een volksleger en dus hebben zij geen keus. Voor hun ouders is dat een schok en een heftige omgang. Daarnaast zien we beelden van honderden ontvoerde mensen, maar ook van mensen die afgeslacht worden. Ik kan er niet naar kijken. Het is voor de wereld om te zien wat voor een ongekende slachting hier heeft plaatsgevonden.”

Heb je goed geslapen?

“Ik heb vannacht heel onrustig geslapen. Vanuit mijn functie als voorzitter van het CIDI heb ik veel contact gehad met Nederlandse politici. Onze organisatie heeft de Tweede Kamerleden van de vaste Kamercommissie voor Buitenlandse Zaken uitgenodigd om hen te informeren over de situatie in Israël. We gaan ze bijpraten over wat er op dit moment speelt in Israël, want vanuit het CIDI hebben wij natuurlijk veel meer informatie. Dit gesprek zal naar alle waarschijnlijkheid dinsdag plaatsvinden. We hopen en vertrouwen erop dat zoveel mogelijk leden van de commissie aanwezig zullen zijn.”

Hoe gaat het nu verder in Jeruzalem?

“Het leven is hier tot een complete stilstand gekomen. Scholen en de meeste winkels zijn dicht. Je ziet niet of nauwelijks nog mensen in Jeruzalem op straat. Alleen voor het hoognodige wordt geadviseerd om de weg op te gaan. Ook omdat er nog een onbekend aantal Hamas-terroristen voortvluchtig is. Ik zie net beelden op sociale media dat het leger op de weg naar Ashkelon twee gestolen auto’s met terroristen erin heeft aangehouden. Die zijn uitgeschakeld in een vuurgevecht. Het leger is er dus nog niet klaar mee.”

Hoe denk je dat de Palestijnen in de stad gaan reageren?

“In een aantal wijken in Oost-Jeruzalem was het sinds gisteren onrustig. De grenspolitie heeft het daar volgens mij wel onder controle. Er zijn namelijk geen escalaties geweest. Wel is er een Arabier aangehouden bij een halte van de tram die door Jeruzalem rijdt. Hij had een mes bij zich en is uitgeschakeld.”

Wil je niet naar Nederland terug?

“Aan de ene kant heb ik een huis en zaak in Nederland en moet ik daar zijn, maar aan de andere kant voel ik me ongemakkelijk om hier weg te gaan en wil ik graag helpen. Het liefst zou ik hier vrijwilligerswerk doen. Er wordt al veel geld en spullen ingezameld voor het front en voor de soldaten. Daarin zou ik me ook nuttig kunnen maken. Verder wonen mijn zoon, moeder en broer hier. In Nederland heb ik verplichtingen en dus reizen wij morgen terug. Dat geeft me een dubbel gevoel.”

Hoe kijk je tegen de politieke situatie aan?

“Deze situatie is te vergelijken met de Jom Kipoer-oorlog. De intelligence, het leger en de politiek zijn compleet verrast. Wat er gisteren is gebeurd is ongekend en alleen te vergelijken met wat er vijftig jaar geleden is gebeurd. Als je nu naar de publieke opinie in Israël kijkt, dan zeggen veel Israëli’s dat op last van Smotrich en Ben Gvir onevenredig veel aandacht is gelegd bij de onrust op de West Bank en voor de noordgrens. Het zuiden hebben ze veronachtzaamd en aan de Iron Dome toevertrouwd. Maar zo’n systeem houdt niets tegen als mensen er met paragliders en bulldozers doorheen komen. Het IDF heeft er soms wel zeven uur over gedaan om de aangevallen dorpen te bereiken. Dat is natuurlijk schandalig.”

Wat kunnen wij vanuit Nederland doen?

“Het is belangrijk om zowel voor als achter de schermen actieve support te tonen. We moeten iedereen ervan overtuigen dat we hier niet te maken hebben met ‘een mogelijke gesprekspartner’ maar met barbaren. Israël heeft de plicht om zijn burgers te beschermen. We hebben te maken met een lange en heftige oorlog.”

Is er nog hoop?

“Jawel, want ik zie één lichtpuntje: oppositieleiders Benny Gantz en Yair Lapid treden mogelijk toe tot een regering van nationale eenheid. In dat geval kan de interne en politieke verdeeldheid van het afgelopen jaar hopelijk naar de achtergrond worden gedrukt.”