Joods educatief centrum Crescas stopt ermee
Het doek valt voor Joods educatief centrum Crescas: de club zal na dit seizoen met zijn cursusactiviteiten stoppen. De financiële situatie is dusdanig nijpend dat het bestuur heeft besloten het licht uit te doen. In een nieuwsbrief is de achterban inmiddels geïnformeerd. Ook medewerkers, docenten en columnisten zijn reeds op de hoogte gesteld. Met het einde van Crescas komt een einde aan een tijdperk van een van de dragende organisaties in Joods Nederland.
‘Tot onze grote spijt moeten wij u berichten dat Crescas haar huidige cursusactiviteiten per 1 juli 2024 moet beëindigen. Een gebrek aan financiële middelen is hiervan de oorzaak’, schrijft het bestuur van de educatieve organisatie, dat al een poos kampt met een mogelijk bankroet. ‘In die periode is intensief met andere Joodse organisaties gesproken over een overname of verregaande samenwerking, maar helaas zonder resultaat. Ook met ingrijpende kostenbesparingen en intensivering van de fondsenwerving lukt het niet meer om de begroting sluitend te krijgen en de activiteiten van Crescas zelfstandig voort te zetten’.
Zwaar besluit
Het bestuur bestaat uit voorzitter Stanley Winnink, secretaris Ralph Levie en penningmeester Philip Menco. Met het besluit om tot liquidatie te komen, is het bestuur niet over een nacht ijs gegaan, aldus Menco. “We hebben een heel zwaar besluit moeten nemen. In de zeven jaar dat ik in het bestuur zit, heb ik met mijn medebestuursleden altijd gevochten tegen het mogelijk stoppen van de activiteiten van Crescas. Wij zijn erg verdrietig, want we hebben er alles aan gedaan om dit te voorkomen. Op een gegeven moment is gewoon het geld op, ook als mogelijke sponsoren niet door willen gaan.”
In 1998 kreeg Crescas een bedrag van ruim 2,7 miljoen euro van toenmalig minister Gerrit zalm van Financien. Dat was bedoeld voor een periode van twintig jaar. “Uit de statuten blijkt dat dit bedrag uiterlijk in 2019 grotendeels zou moeten zijn uitgegeven. We hebben ons echter 25 jaar kunnen handhaven, dus in zin hebben we het de levensduur van Crescas met nog vijf jaar weten op te rekken.” Menco is blij dat dat laatste nog is gelukt. “Daar hebben we erg ons best voor gedaan, onder andere door te bezuinigen en door aan extra fundraising te doen.”
Afbouwperiode
Tot 1 juli draait het huidige programma nog door. “Wij moeten de organisatie gaan afbouwen. Er zijn twee medewerkers, waarvan er een langdurig ziek is. Van hen moeten we afscheid nemen voor zolang het kan. De organisatie zal daarom nog wel tot minstens eind november doorlopen. Daarna is het de vraag of de stichting gecontinueerd wordt of dat die ook beëindigd zal moeten worden. Daar zitten nog veel haken en ogen aan vast, want dat mogen wij niet doen zonder toestemming van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. Ook dat bepalen de statuten.”
Menco hoopt dat er toch nog een partij komt die zegt: wij zijn geïnteresseerd in Crescas en willen die organisatie overnemen. “In de afgelopen jaren hebben we al uitvoerige gesprekken gevoerd met organisaties die daarvoor in aanmerking zouden komen, maar die hebben niets opgeleverd.” Waar is het geld aan opgegaan? “Elk jaar werd er tussen één en twee ton toegelegd op de kosten die we al maakten. Dat komt omdat Crescas veel overheadkosten heeft, zoals het medewerkers, het kantoor en andere zaken. Geen van de sponsoren wilde die kosten op zich nemen.”
Er moest dus teveel geld bijgelegd worden. “Onderwijs is duur, omdat vaak vergeten wordt dat de bulk van de kosten, zeker in het geval van Crescas, bestaat uit overheadkosten.” Verder is de doelgroep bescheiden, legt Menco uit. “Als je jezelf richt op het brede Nederlandse publiek, dan kun je meer cursisten krijgen. Wij richten ons op de Joodse doelgroep en die is helaas behoorlijk klein.” Het cursusgeld was dankzij de sponsoren erg laag, dat wel. “Maar we houden hoop tot het laatste moment.”
Kenniskloof
Crescas werd in 1999 opgericht met als doel om de enorme kenniskloof die na de oorlog was ontstaan te dichten en de band van de naoorlogse generaties met het Jodendom te versterken. Daartoe bood Crescas de afgelopen 25 jaar een gevarieerd aanbod aan activiteiten die inhoud gaven aan het Jodendom voor iedereen die zich daarin wilde verdiepen. Financieel werd dat mogelijk gemaakt door een startkapitaal van de overheid en aanvullende subsidies van fondsen en particulieren.
In de loop der jaren hebben tienduizenden deelnemers meegedaan aan de verschillende activiteiten. Het aanbod omvatte naast cursussen, lezingen, workshops, debatten, stadswandelingen en vieringen, ook een uitgebreide digitale Joodse bibliotheek en een Taleninstituut waar Ivriet, Jiddisch en Bijbels Hebreeuws werden onderwezen.
Wekelijks verscheen er een nieuwsbrief die naar meer dan 3.500 adressen werd verstuurd. Ook de fysiek aanwezige Joop Al bibliotheek was en is beschikbaar. Een professioneel bureau met een directeur en een office manager zorgde al die jaren voor de programmering, organisatie, contacten met de deelnemers, de administratie en de externe communicatie.
Pijler valt weg
Met het einde van Crescas gaat ook een van de dragers van Joods Nederland verloren. De educatieve pijler op Joods-cultureel gebied valt nu weg. Eerder moest de Joodse Omroep al stoppen met zijn activiteiten en ook andere Joodse organisaties staan onder druk. Minder inkomsten en krimp van de gemeenschap zijn de voornaamste redenen.
