‘Laat Amalia zien dat het hier anders is’ – Oranjes op Joods Curaçao (1)

Columnist David Serphos ging vorige week mee in de karavaan van royaltyverslaggevers die koning Willem-Alexander, koningin Máxima en prinses Amalia volgen op hun reis door Caribisch Nederland. Zijn thuiseiland Curaçao werd in de laatste dagen door de Oranjes aangedaan. Hoe denkt de Joodse gemeenschap erover? Serphos zocht het uit voor Jonet.nl. en doet verslag. Vandaag deel een van een tweeluik.

Het is vrijdagavond als het koninklijk bezoek aan Curaçao in de stadswijk Otrabanda ten einde komt. Eerder op de dag kondigde de Asjkenazische Joodse gemeente het koninklijke bezoek aan het eiland enthousiast aan. Diverse leden van de Curaçaos-Joodse gemeenschap kwamen op de been om de activiteiten op de drukke agenda van koning Willem-Alexander, koningin Maxima en kroonprinses Amalia bij te wonen. Enkelen van hen hadden zelfs – korte – persoonlijke ontmoetingen. Een groot gevoel van trots overheerst op het koningsgezinde eiland. Bij de Joodse bewoners is dat niet anders. Onder Europese Nederlanders wint de vrolijkheid het van de scepsis.

Bruchim Habaim

Het Engelstalige bericht in de WhatsApp-groep van de Asjkenazische gemeente Shaarei Tzedek zet de toon voor het gevoel dat binnen de gemeenschap leeft: ‘Wij wensen het koninklijk gezelschap een “Bruchim Habaim”, een Bon Bini en een hartelijk welkom bij hun bezoek aan ons prachtige eiland en wij vragen de Almachtige om Zijn eeuwige zegen op hen en op alle inwoners van het koninkrijk te laten rusten’.

Leve de koning!

Als Willem-Alexander op woensdagavond 1 februari de valreep van de Zr. Ms. Holland afloopt, klinkt op de achtergrond massaal: “Leve de koning!” Aan beide zijden van de St. Annabaai, waar het witte marineschip afmeert, wordt luidkeels en enthousiast geroepen en gezongen. Het koningshuis is op dit grootste eiland van de voormalige Nederlandse Antillen nog ongekend populair. Ook onder Joden op Curaçao overheerst het positieve sentiment.

Cadeau voor Amalia

Het intensieve programma vangt de volgende ochtend pas echt aan. Het is dan de 21ste trouwdag van de koning en de koningin. Samen met prinses Amalia hangen zij een slotje aan een kunstwerk aan de Punda-zijde van Willemstad. De Joodse Michelle Metsch wacht hen op aan de voet van de drijvende Emmabrug. Zij is bestuurslid van Downtown Management Organization, dat zich bezighoudt met de leefbaarheid in dit stadsdeel. In haar handen heeft zij een kunstwerk met een groot rood hart. De inscriptie leest: ‘Het hart van Curaçao heeft de koninklijke familie in haar hart gesloten’. Metsch heeft de eer het cadeau aan te bieden aan Prinses Amalia. “Als ik zou studeren, zou ik het heel leuk vinden om dit op m’n kamer te hebben,” zegt Metsch kort voor de aankomst van het gezelschap. Na afloop is ze nog net zo opgetogen.

‘We are very lucky’

De stoet trekt van de Punda-zijde over de pontonbrug naar Otrabanda, letterlijk de andere kant van Willemstad. Daar krijgt het gezelschap een rondleiding door nieuwe projecten die daar dankzij lokale investeerders worden gerealiseerd. De Britse Joel Gosschalk en zijn Amerikaanse echtgenote Tracy wonen een jaar op Curaçao. Ze bezoeken zowel de Asjkenazische als de Portugese synagoge. Joel leest er zelfs met grote regelmaat uit de Torah, nu die gemeente een rabbijn moet ontberen. Ze bewonen een voormalige hotelkamer in het complex Kura Hulanda in Otrabanda, waar het koninklijke gezelschap doorheen wandelt.

Joel en Tracy staan in hun deuropening wanneer de koning, de koningin en de kroonprinses het smalle straatje voor hun woning passeert. Ze houden hun pas in waarna Koning Willem-Alexander het echtpaar aankijkt en hen met een hartelijk ‘goedemiddag’ begroet. Ze krijgen van Koningin Maxima een royale glimlach. “Is dit een woning,” vraagt ze? “Yes”, antwoordt Joel. “We are very lucky.” ’s Avonds is het Joodse echtpaar nog steeds verguld met het korte persoonlijke onderhoud. “We hebben niet voor niets een oranje deken uit het raam van de eerste verdieping naar buiten gehangen, iets anders hadden we niet,” klinkt het uit de mond van de joviale Brit.

Symbolische waarde

De Oranjes vervolgen hun wandeling naar het Kaya Kaya-project waar zij worden voorgesteld aan lokale investeerders. Jaqueline Seibald is daar één van. Zowel de koning, de koningin als Amalia schudden haar de hand. “Die hand zal ik een week niet wassen,” schatert de goedlachse Seibald. “Ik ben onder de indruk van hun benaderbare houding. Het was echt leuk. Gevraagd naar hoe zij tegenover het koningshuis staat, is ze nuchter. “Het is een archaïsch instituut. Maar ze zijn belangrijk als symbool voor de saamhorigheid. Dat doet niemand ze na.”

‘Laat Amalia zien dat het hier anders is‘

De Nederlandse Anneroos Reich was jarenlang docent geschiedenis op het Radulphus College op het eiland. Sedert iets meer dan een jaar heeft ze een winkeltje in tweedehands boeken in Otrabanda: Hirsch & Reich. Ze toont een portret aan één van de muren van een jonge prinses Beatrix. Die tikte ze bij iemand in de buurt op de kop. Reich is in hetzelfde jaar geboren als Willem-Alexander, met wie ze in dezelfde tijd in Leiden heeft gestudeerd en lid waren van dezelfde studentenvereniging.

Reich is terughoudend over de familie zelf.  Over het koninklijk bezoek: “Het is goed dat vooral de kroonprinses weet wat voor wereld het hier is, anders dan in Nederland, dat niets vanzelfsprekend is.” Maar er is meer dat wat haar betreft zichtbaar mag worden. “Ik hoop dat ze zien dat veel mensen hier niet genoeg geld hebben, zeker niet om die belachelijke dure tickets naar Nederland te betalen. Een speciaal tarief voor Antilliaanse studenten zou de KLM sieren.”

Ook pleit Reich ervoor dat bewoners van Curaçao onbelemmerd kunnen kijken naar Nederlandse televisie. “Het is heel spijtig dat de NPO de rechten niet vrijgeeft voor deze kleine markt. Kijkers op de eilanden zouden veel beter geïnformeerd zijn en zich ook veel meer betrokken voelen bij wat er in Nederland gebeurt. Waarom kunnen de mensen hier alleen maar naar Spaanstalige novelas [romanseries, DS] kijken? Voor de kinderen hier is het belangrijk dat ze ook Nederlands leren spreken. Televisie helpt daarbij. Dat versterkt de band met Nederland.” Of de majesteiten zich hiervoor willen inspannen, is nog maar de vraag. Reich is realistisch, maar zeker niet zonder hoop.

Lees morgen deel twee van David Serphos ronde door Joods Curacao over het bezoek van de Oranjes.

Lees ook:
Koning Willem-Alexander citeert bekende Joodse wetenschapper in kersttoespraak
In zijn jaarlijkse kersttoespraak heeft koning Willem-Alexander een citaat gebruikt van de bekende Brits-Joodse neuroloog Oliver Sacks. In zijn rede toonde het staatshoofd begrip voor de grote onzekerheid waar burgers mee kampen en maande hij de politiek dat de tijd van uitstellen voorbij is. “Wat voor samenleving willen we eigenlijk? En hoe houden we vast aan onze waarden – vrijheid, gelijkwaardigheid, sociale rechtvaardigheid – op weg naar een nieuw evenwicht?”