Rustig aan in Canada – Jacobs’ Chanoeka-toer (dag 7)

Eindelijk even helemaal weg geweest. Na het aansteken van het zesde lichtje voor het begin van de sjabbat, heb ik mijn mobiele telefoon uitgeschakeld, mijn iPad verborgen en probeerde ik er even helemaal voor mijn kinderen en kleinkinderen te zijn:  sjabbat bij de familie en zojuist het zevende lichtje.
In deze Joodse wijk in Montreal zijn tientallen sjoels, maar er is totaal geen beveiliging. Alles staat gewoon open, geen deur op slot en geen code vereist. De aanslag in Pittsburg heeft een enorme indruk op hen gemaakt. Dat wij in Europa niet van de aanslag opkeken, bevreemd ze. Ik geloof dat ze denken dat Europa een andere planeet is. Eigenlijk volledig onverantwoord, in mijn optiek. Maar ja, wie ben ik. Als ik vertel dat ik in Nederlandse media heb gelezen dat het aantal antisemitische incidenten in Canada erg is toegenomen, schijn ik hun duidelijk iets nieuws te vertellen. En dat in Nederland vele Joden de hoed op straat vervangen voor een baseball cap kunnen ze eigenlijk niet vatten. Ik vermoed dat ze mij een beetje paranoïde vinden. Het zij zo.

Maar op sjabbat dus even helemaal weg. Hoewel dit dagboek en Jonet.nl niet bedoeld is voor religieuze artikeltjes, wil ik toch even stiekem een parabel delen die ik heden onder ogen kreeg. Nadat de voorzitter van een Joodse gemeente na jarenlang zijn gemeente te hebben gediend, afscheid had genomen, is hij verhuisd naar Israël. Een nieuwe voorzitter neemt het over. Jaren later komt de oud-voorzitter weer eens naar zijn voormalige gemeente en tot zijn verbazing ziet hij dat de Joodse gemeente een nieuw, prachtig en luxueus mikwe – ritueel bad – heeft gebouwd. De oud-voorzitter is uiterst verbaasd, want de kas van de gemeente had dit, zeker in zijn tijd, nooit kunnen bekostigen. Hij vraagt zijn opvolger waarvandaan hij het geld gekregen heeft. De nieuwe voorzitter legt hem trots uit dat hij heeft laten onderzoeken hoe de financiële situatie is van zijn gemeenteleden. Nou, die loog er niet om. Een groot aantal zat er zeer warmpjes bij. En dus besloot hij om de contributie voor alle leden ingrijpend te verhogen. Iedereen moest meer betalen voor het lidmaatschap, ook de allerarmsten. En als ze dan dus niet konden betalen, werd hen verzocht om waardevolle bezittingen te verpanden en het geld gewoon, gelijk iedereen, aan de Joodse gemeente af te dragen.
De oud-voorzitter schrok en gaf aan dat de armen natuurlijk nooit in staat zouden zijn om hun verpande sieraden, boeken, familie zilverstukken terug te kopen. Een mens, zo begon de oud-voorzitter zijn reactie, heeft rijke organen en arme organen. De ogen, de oren, hersens en de mond zijn de rijke organen. Je kunt ze beïnvloeden en de juiste kant op krijgen. Daarentegen heeft ieder mens ook zogenaamde arme organen, waarop je geen enkele invloed kunt uitoefenen, zoals de buik. De buik verlangt naar eten of drinken, daarin verandering brengen is niet mogelijk. En daarom worden de maag en alle andere inwendige organen, arm genoemd. Aan hun functioneren kun je heel weinig veranderen. De arme leden van de gemeenschap zijn de inwendige organen. Vandaag kunnen ze niet betalen, maar ook morgen niet. Daarentegen zijn de rijken wel degelijk te bewerken en kunnen ze meer geven als ze op de juiste wijze worden benaderd. De parabel kan ieder een eigen vertaalslag geven, ook naar jezelf!
Enfin, in sjoel zijnde vanmiddag werd mij gevraagd om tussen het middag- en het avondgebed een lezing te geven en net voordat de sjabbat begon mocht ik nog snel een paar emails beantwoorden. In Nederland konden ze natuurlijk niet ruiken dat het hier al bijna sjabbat is.
Het zevende lichtje brandt nog. De kleinkinderen zijn door mijn schoonzoon naar bed gebracht en in Nederland is het inmiddels middernacht, dus mailt of belt niemand meer. De bar mitswa, de sjabbat maaltijden, de sjoeldiensten, de rust.
Heerlijk.

Opperrabbijn Binyomin Jacobs (IPOR en voorzitter van het Nederlandse College voor Rabbinale Zaken) maakt ook dit jaar weer een ronde langs verschillende menorot in heel Nederland, om deze in het openbaar aan te steken. Net als in voorgaande jaren schrijft hij een dagboekverslag voor Jonet.nl. Het is de zesde keer op rij dat Jacobs voor Jonet in de pen kruipt en zijn ‘Jacobs’ Chanoeka-toer’ maakt. Bij uitzondering zal de rabbijn dit jaar ook Canada aandoen.