Turkse Joden tonen dankbaarheid aan Erdoğan

De Joodse gemeenschap van Turkije heeft dankbaarheid getoond aan president Recep Tayyip Erdoğan voor zijn inspanningen om de relatie met Israël te verbeteren. Sinds vorig jaar heeft de politicus daartoe stappen gezet. Zo ontving hij onlangs zijn Israëlische ambtsgenoot Yitzhak Herzog. Volgens de voorzitter Şaul Cenudioğlu van Joods Turkije is het een goede ontwikkeling. Hij zegt tegen het Turkse persagentschap Anadolu: “Het is verheugend dat de betrekkingen met Israël, die door sommige gebeurtenissen in het verleden verslechterden, vandaag een positief punt hebben bereikt.”

De Turkse Joden onderhouden zelf een sterke band met Israël. Door een verslechterend klimaat zijn veel Joden door de jaren heen naar dat land verhuisd. De Joden die achterblijven maken er het beste van. Cenudioğlu is mede daarom verheugd over de recente inspanningen van Erdoğan. “Goede betrekkingen tussen de twee landen maken ons gelukkig. Het zou iedereen gelukkig moeten maken, net zoals het ons gelukkig maakt. Want de mensheid wil boven alles vrede. Er is oorlog tussen Rusland en Oekraïne. Zou het niet beter zijn voor de mensheid als er vrede zou zijn?”

Vrede of niet, het gaat uiteindelijk ook om de relatie in de praktijk, aldus Cenudioğlu. “Het is in het belang van beide landen dat de betrekkingen tussen de staten op een hoog niveau staan. Dit komt tot uiting in de handel, het toerisme en de politiek, en het ontwikkelt ook de mensen. Wat ons aan het hart gaat is de betrekkingen op een hoger niveau te brengen, het reizen tussen beide landen gemakkelijk te maken en het handelspotentieel te vergroten. Dit komt beide landen ten goede,” zegt hij volgens de krant Sabah tegen Anadolu.

Erdoğan deed afgelopen vrijdag nog een oproep aan premier Naftali Bennett van Israël om een bezoek aan Ankara te brengen. “Ook met zijn komst is er misschien een kans om een nieuw tijdperk te beginnen in de banden tussen Turkije en Israël,” zei hij volgens Sabah. “Een van de belangrijkste stappen die we samen kunnen zetten voor de bilaterale banden is volgens mij samenwerking op het gebied van aardgas.” Erdoğan zinspeelt al langer op het aanleggen van een gaspijpleiding vanaf de Israëlische gasvelden in het Oosten van de Middellandse Zee naar Turkije en Europa. Momenteel wordt er al een pijplijn aangelegd naar Cyprus, Griekenland en de rest van Europa, en worden de Turken omzeild.

Turbulente relatie
De relatie tussen Turkije en Israël was vanaf de jaren vijftig vriendelijk en sterk te noemen. Daar kwam in 2010 de klad in door de affaire Mavi Marmara. Toen voeren verschillende Turkse schepen met pro-Palestijnse activisten van Istanbul naar de Gazastrook. De activisten hadden voedsel en andere hulpgoederen aan boord. Ze wilden de blokkade van Gaza over zee doorbreken. Deze was eerder ingesteld door Israël nadat terreurorganisatie Hamas in de strook aan de macht was gekomen. Dit werd gedaan om het nieuwe regime, dat weigert om Israël te erkennen, te ondermijnen en te voorkomen dat er goederen naar binnen gingen, die konden worden gebruikt in de productie van raketten en andere wapens.

Flotilla
Toen de boten, door de Israëlische media ook wel de ‘flotilla’ genaamd, de kust van de Gazastrook naderden, negeerden ze stopseinen van het Israëlische leger (IDF). Daarom werden de schepen geënterd en vielen er negen doden, allen Turkse activisten. Toenmalig premier Recep Tayyip Erdogan – thans president – was furieus en bevroor alle diplomatieke contacten met Tel Aviv. Er ontstond een diplomatieke koude oorlog, die tot op de de dag van vandaag voortduurt. Door de jaren heen nam Turkije minder water van Israël af en kromp de handel aanzienlijk. Onder druk van de Verenigde Staten en wegens de veranderde veiligheidssituatie in de regio gingen de twee kemphanen echter onderhandelingen aan om de betrekkingen te normaliseren.

Haat-liefdeverhouding
Nadien zijn de landen langzaamaan nader tot elkaar gekomen. In 2016 kwam er een deal waarbij de nabestaanden van de negen slachtoffers van het incident met de Mavi Marmara 21 miljoen euro aan schadevergoeding van Israël kregen. Turkije liet daarop een aanklacht tegen Israël bij het Internationaal Strafhof in Den Haag vallen. Sindsdien hebben beide landen een haat-liefdeverhouding. In een aantal gevallen was er strijd of vielen er harde woorden, onder meer om de rel rond de Turkse toeriste Ebru Özkan (2018) en toen Turkije claims legde op Israëlische zeedelen (2019-20). Anderzijds hielp Ankara Israël aan het begin van de pandemie (2020) en kwam er een grote handelsdeal rond bussen tot stand. Het lijkt erop dat politici en beide landen profiteren van ageren tegen elkaar wanneer het hen uitkomt voor binnenlandse politieke consumptie.

Lees ook:
Herzog en Erdoğan hebben historische ontmoeting in Ankara
‘Een zeer belangrijk moment’. Zo noemde de Israëlische president Yitzhak Herzog zijn bezoek aan zijn Turkse collega Recep Tayyip Erdoğan, afgelopen woensdag. Beide staatshoofden deden zowel Ankara als Istanbul aan. In die laatste stad werd de Neve Shalom-synagoge bezocht. Het bezoek van Herzog komt nadat eerder de dooi tussen beide landen is ingezet. Vooral Turkije lonkt naar Israëlisch gas.