Vera Bergkamp, de zondebok? – column Hanneke Gelderblom

Over Vera Bergkamp en Khadija Arib worden artikelen geschreven in alle kranten en meningen geuit op vrijwel alle talkshows op televisie. Het lijkt soms alsof er geen belangrijkere dingen in Nederland aan de hand zijn. Wat mij vooral opvalt is dat een aantal zaken daarbij niet echt uitgewerkt of verduidelijkt worden. Er zijn veel vragen die niet eens gesteld worden, laat staan beantwoord. Iedereen gebruikt de term ‘sociale onveiligheid’, want daaraan zou het schorten in de Tweede Kamer. Wat betekent dat onduidelijke begrip? Iedereen gebruikt het, niemand poogt te verduidelijken waar het om gaat.

Maar eerst: wat is er gebeurd? Arib oogstte lof als Kamervoorzitter. Ze wist vaak ingewikkelde debatten in goede banen te leiden en had overwicht, maar verliest de stemming voor een nieuwe termijn in 2021 en wordt opgevolgd door Bergkamp. Arib werd weer Kamerlid. In de wandelgangen van de Kamer was bekend dat zij achter de schermen tegenover haar medewerkers aanmatigend en intimiderend was. De bom barstte toen haar de belangrijke rol werd toebedeeld voorzitter te worden van de enquêtecommissie die het coronabeleid gaat onderzoeken.

Kennelijk wilde een deel van de ambtenaren niet opnieuw met haar als voorzitter werken. De inhoud van de twee anonieme brieven die naar het presidium werden gestuurd, blijkt niets anders dan een bevestiging van de klachten die er al langer waren, waardoor trouwens al eerder medewerkers vertrokken zijn.

Het kan dus niet anders of deze klachten moeten bij griffier Simone Roos, de hoogste ambtenaar van de Tweede Kamer, bekend zijn geweest. Zij heeft ingestemd met het onderzoek dat het presidium met algemene stemmen heeft geaccepteerd. Drie presidiumleden namen het op zich om met Arib te praten en haar erover te informeren, maar al voor daartoe een kans was lekte iemand naar NRC-Handelsblad dat er een onderzoek naar haar zou komen. Dat hoort niet,  maar lekken gebeurt helaas continu in de Tweede Kamer.

Sinds drie jaar was dus bekend dat er klachten waren, waarom stapt griffier Roos dan nu ineens op? Gaat zij net als Arib weigeren medewerking te verlenen aan dat onderzoek? Mensen die dat doen, zijn meestal schuldig maar niet bereid om mee te werken. En wat heeft de voorzitter van de ondernemingsraad gedaan met de klachten die hij, als hij zijn werk goed gedaan had, al veel eerder moet hebben gekend? Ook hij loopt nu weg.

Wat is dat ‘sociale onveiligheid’? Betekent het dat je niet weet hoe om te gaan als een rapport dat je moest opstellen, niet wordt geaccepteerd maar als onvoldoende wordt gekwalificeerd? Of betekent het een leuke positie niet krijgen die je graag zou willen hebben? Is sociale onveiligheid een andere term voor een vorm van jaloezie waarmee je geen raad weet? Of betekent het gewoon ‘niet lekker in je vel zitten’?

In het Jodendom rust op iedereen op Grote Verzoendag de plicht tot zelfonderzoek. Tesjoewa is inkeer; is jezelf de vraag stellen: wat heb ik verkeerd gedaan? Wat kan ik wat ik niet goed gedaan heb herstellen? In de oudheid werd er dan een bokje beladen met alle zonden en de woestijn ingestuurd.
Zo ontstond het begrip zondebok.

Dat D66 – de tweede partij in de Kamer – het voorzitterschap heeft gekregen, is niet verwonderlijk. Echter, daarover is vanaf het verkiezen van Bergkamp boven Arib veel ruis en ongenoegen geweest, met name bij de PvdA.  Aribs partij is niet langer een van de grote partijen, maar is gemakshalve vergeten dat grote partijen meestal het Kamervoorzitterschap krijgen toebedeeld.

Er is best kritiek op Bergkamps manier van voorzitten, met name dat zij de veel te lange betogen, die interruptievragen heten maar vooral dienen als gratis TV, niet afkapt. Een beetje laat is zij nu het reglement van orde, dat daarover duidelijke regels heeft, aan het toepassen zodat niet ieder debat eindeloos duurt. Maar terecht weigert Vera Bergkamp tot nu toe als zondebok te fungeren en naar de woestijn te vertrekken.

Het werk in de Tweede Kamer en het onderzoek naar Arib moeten gewoon doorgaan. Het is daarom goed dat dinsdag duidelijk werd dat een Kamermeerderheid nog achter Vera Bergkamp staat.  

Lees ook:
Een ode aan Gorbi – column Hanneke Gelderblom
Net als velen werd ik vorige week overvallen door de dood van Michaël Gorbatsjov, de laatste leider van de Sovjetunie. Natuurlijk was hij al op hoge leeftijd en daarom kwam het in die zin niet als een grote verrassing, maar toch deed het wat met mij. Zeker gezien de oorlog in Oekraïne, een land waarmee ik een bijzondere band heb en waarover ik op Jonet.nl vaker schreef, maar ook om wat er sinds de komst van Vladimir Poetin in Rusland is veranderd.

Deze column is mede mogelijk gemaakt door Stichting Maror.