Duitse ambassadeur niet naar omstreden herdenking Ysselsteyn

De Duitse herdenking op de Duitse oorlogsbegraafplaats in Ysselsteyn gaat na gesprekken met het Centraal Joods Overleg (CJO) niet door. Het gaat om het herdenken van de Duitse gevallenen in de Tweede Wereldoorlog op de Volkstrauertag, die jaarlijks op 15 november plaatsvindt. Zoals in voorgaande jaren zou er een plechtigheid plaatsvinden op Ysselsteyn, een plek waar ook SS’ers en vele oorlogsmisdadigers liggen. Vanwege de coronasituatie zou de Duitse ambassadeur daar een toespraak houden zonder publiek. Die zou online te volgen zou zijn, maar gaat na een gesprek met het CJO niet door. Er komt er een rede op een andere plek ‘vanwege corona’.

Verkeerd herdenken
CJO-voorzitter Eddo Verdoner legt aan Jonet.nl uit wat er speelt. “Al in 2019 kwam er een verzoek van de Oorlogsgravenstichting en het V-fonds over het plaatsen van een nieuw paviljoen op de Duitse oorlogsbegraafplaats in Ysselsteyn. Ze vroegen of wij het OK vonden als ze geld zouden doneren aan dit project. Ik heb toen gezegd dat we dat niet goed vonden,” aldus Verdoner. Geld geven voor individuele graven mag wat het CJO betreft, maar niet voor het collectief. “Het mag nooit zo zijn dat je de groep mensen eert die daar als geheel ligt. Daar liggen zware oorlogsmisdadigers. Als je zo’n paviljoen stimuleert, dan stimuleer je ook het herdenken van die personen.”

Moreel kompas
Tegelijkertijd vreest het CJO het vervagen van de gedachte aan de Holocaust. “Het was en is ook de bedoeling om daar schoolklassen naartoe te sturen. Voor leerlingen ontstaat er dan een vertekend vertrekpunt. Als je een les moet geven over de oorlog, dan is het belangrijk dat je het basisprincipe van goed en fout duidelijk naar voren brengt.” Verdoner: “Er is binnen het huidige curriculum helaas niet zoveel tijd voor Holocaust-educatie. Als je dan schoolklassen naar een Duitse begraafplaats laat gaan, ontstaat er bij de scholieren een verkeerd beeld over wie de slachtoffers waren en wie de daders. De Tweede Wereldoorlog is voor grote delen van onze samenleving nog steeds het morele kompas. Het is de vraag of je die les dan goed kan doen op die plek.”

Brief
Het paviljoen kwam er toch en ook waren er nog steeds jaarlijkse herdenkingen. Het CJO is daar niet voor op deze omstreden plek. Er kwam een gesprek met de Duitse ambassadeur Dirk Brengelmann, maar dat bleek tevergeefs. Verdoner sprak vervolgens met zijn Duitse collega Josef Schuster van de de Zentralrat der Juden. Hij vertelde dat de Volkstrauertag belangrijk is in Duitsland voor het helingsproces na 1945, maar dat het herdenken op deze plek niet geschikt is. Het CJO schreef hierop een brief, waarin het de ambassadeur van Duitsland in Den Haag dringend verzocht een andere plaats te kiezen voor het herdenken van de Volkstrauertag. De brief werd geschreven met steun van de zusterorganisatie in Duitsland.

Anders herdenken
Binnen de Joodse gemeenschap groeit de weerstand tegen deze herdenking ook. Er waren onder meer plannen onderweg voor een Joodse demonstratie ter plekke, indien deze toch plaats zou vinden in Ysselsteyn. Er volgde een nieuw gesprek tussen Verdoner en ambassadeur Brengelmann. Daarin gaf hij aan de toespraak dit jaar toch niet vanaf Ysselsteyn te houden. Als reden noemde hij expliciet de situatie rond Covid19, niet de protesten vanuit de Joodse gemeenschap, aldus het CJO. “Voor komend jaar had hij nog geen antwoord. Wel wil de Duitse ambassade een bredere verkenning doen over hoe de herdenkingen in de toekomst anders plaats kunnen vinden,” legt Verdoner uit.

Het CJO is verheugd dat deze herdenking nu niet op die plek plaats vindt. “Het is onnodig om mensen te kwetsen door deze brede herdenking op die plaats te houden. We roepen de ambassade echter op om ook in de toekomst een andere plek te vinden. Een locatie, die geen onnodig leed meer veroorzaakt voor overlevenden en nabestaanden.”

Lees ook:
Duitse begraafplaats Ysselsteyn wordt ‘kermisattractie’, stichting woest
Drie opera-avonden en een carillon klokkenspel zijn dit voorjaar te zien en te horen op de Duitse militaire begraafplaats Ysselsteyn. Tegelijkertijd wordt er een paviljoen voor horeca en evenementen gebouwd. Dit alles is tegen het zere been van de Stichting Oorlogsslachtoffers.