Iris Apfel, een stijlicoon tot haar laatste dag – in memoriam

Iris Apfel kan met recht een van de meest flamboyante figuren uit de designwereld worden genomen. Met haar grote brillen en kleurrijke outfits werd ze gaandeweg een stijlicoon. De modeontwerpster en binnenhuisarchitecte van Joodse komaf overleed vorige week in Florida op 102-jarige leeftijd. Ze laat een omvangrijk oeuvre na dat velen heeft geïnspireerd en volgens experts nog zal inspireren.

Snuisterijen

Iris Barrel werd op 29 augustus 1921 geboren in New York uit Joodse ouders. Ze was het enige kind van Samuel Barrel, wiens familie een glas- en spiegelbedrijf bezat, en zijn in Rusland geboren vrouw Sadye ‘Syd’ Barrel-Asofsky, die eigenaar was van een modeboetiek. Iris groeide op op een Joodse boerderij in Queens. Als kind reed ze vaak met de metro naar Manhattan waar ze verliefd werd op Greenwich Village. Al in die jaren bezocht ze in antiekwinkels en zo begon ze met het verzamelen van sierraden en snuisterijen van over de hele wereld. Dat werd uiteindelijk een buitengewone collectie.

Eerste stappen

Tijdens de Grote Depressie van de jaren dertig overleefden Iris en haar familie door te naaien, draperen, lijmen en schilderen. Zo ontwikkelde ze een gevoel voor design en stijl, maar dan met kleinere budgetten. Na haar middelbare schooljaren ging ze kunstgeschiedenis aan de New York University en bezocht ze de kunstacademie aan de Universiteit van Wisconsin. Na haar studie werkte Iris als copywriter voor het blad Women’s Wear Daily en verdiende ze vijftien dollar per week. Voor interieurontwerper Elinor Johnson richtte ze appartementen in. Ze was ook assistent van illustrator Robert Goodman.

De wereld over

In 1948 trouwde Iris met Carl Apfel en twee jaar later lanceerden ze samen het textielbedrijf Old World Weavers, waarvoor de twee keer per jaar naar Europa reisden om stoffen te vinden die in Amerika niet op de markt waren. Het ging om reproducties van stoffen uit de zeventiende, achttiende en negentiende eeuw. Haar carriere omspande algauw meer dan de inkoop en verkoop van stoffen alleen. Via hun bedrijf begon het echtpaar de hele wereld over te reizen, waar Apfel ook niet-westerse, ambachtelijke kledingstukken kocht. Ze droeg deze kleding vaak op high society-feestjes van klanten.

Witte Huis

Restauratie en decoratiewerk was een van de specialiteiten van Apfel, die gedurende haar loopbaan vaak in het Witte Huis te vinden was. Daar werkte ze in opdracht van negen Amerikaanse presidenten: Harry Truman, Dwight Eisenhower, John F. Kennedy, Lyndon Johnson, Richard Nixon, Gerald Ford, Jimmy Carter, Ronald Reagan en Bill Clinton. De opdrachten voor het Witte Huis beschouwde Apfel als een van de eenvoudigste, aangezien het vaak alleen ging om het exact reproduceren van stoffen op meubels en in de inrichting van vertrekken.

Jacky Kennedy

Het waren vaak de first lady’s die verantwoordelijk waren voor het interieur en waarmee Apfel moest werken. De enige die het haar soms moeilijk maakte, was Jacqueline Kennedy. “Ze had een zeer beroemde Parijse ontwerper in dienst genomen om het Witter Huis op te knappen en er een echte Frenchie van te maken, en de ontwerpgemeenschap sloeg op hol. Daarna moesten we alles weggooien en opnieuw beginnen. Maar ik vond mevrouw Nixon wel leuk. Zij was lief,” zei Apfel in 2021 tegen The Guardian in een interview.

Gevierd

Nadat de Apfels hun bedrijf in 1992 van de hand hadden gedaan, bleef zij niet stil zitten. Naast dat ze het Witte Huis onder handen nam voor Bill en Hillary Clinton, grossierde ze in allerlei andere mode- en interrieuropdrachten. Met name in haar laatste twintig levensjaren werd Apfel ‘gevierd’. In 2005 was er in het Metropolitan Museum of Art een overzichtstentoonstelling over haar kleding en verzameling te zien. De expositie was een groot succes en ging uiteindelijk heel Amerika door. In 2011 werd Apfel tot gastprofessor benoemd aan de University of Texas in Austin en later publiceerde ze haar biografie ‘Iris Apfel: Accidental Icon’.

Barbie

Wat volgde waren onder meer een documentaire (‘Iris’, 2014) en een optreden in een andere documentairefilm (‘If You’re Not in the Obit, Eat Breakfast’, 2017). Ook wordt aangenomen dat Apfel een inspiratiebron was voor ontwerpster Edna Mode in de animatiefilms ‘Incredibles’ en ‘Incredibles 2’, iets waar ze vaak om moest lachen. In 2018 werd zelfs een barbiepop ontworpen naar het beeld van Apfel, daarmee werd ze de oudste persoon is die ooit een Barbie werd gemaakt. De pop was niet te koop. Verder kreeg ze veel awards en eretitels, waaronder de Honoree van The New Jewish Home ‘s Eight over Eighty Gala 2017.

Kleurrijke pakken

Het waren met name haar grote brillen en kleurrijke pakken waarmee Apfel tot op hoogbejaarde leeftijd in beeld kwam. Dat maakte haar tot een stijlicoon voor jong en oud. Haar manifestatie bewees voor velen dat je er ook op oude leeftijd nog kleurrijk kan uitzien. Ook het brede publiek was bekend met Apfel. Zo trad ze in 2016 op in een televisiecommercial voor de Citroën DS3 en werd ze het gezicht van het Australische merk Blue Illusion. Ook kondigde ze een samenwerkingsverband aan met startup WiseWear voor een nieuwe lijn ‘slimme sieraden’. Op Instagram had ze bijna drie miljoen volgers.

Geen kinderen

Iris en Carl Apfel bleven bewust kinderloos. Ze hadden geen kinderen omdat ze het naar eigen zeggen niet konden combineren met hun werk, dat hen over de hele wereld bracht. Iris wilde niet dat haar uiteindelijke kinderen door een oppas zouden worden opgevoed en koos er daarvoor voor geen kinderen te willen. Nadat haar man op honderdjarige leeftijd stierf, in 2015, liet ze zich niet uit het veld slaan. Ze bleef in het openbaar treden en in de media verschijnen. Ze stierf op 1 maart in haar woning in Palm Beach, 102 jaar oud.