Zonder Anne is het minder erg – column Natasha Gerson

Onlangs was er in het NOS Journaal een reportage te zien over Florida, waar de ultraconservatieve, Trumpistische gouverneur Ron DeSantis de aanval op diversiteit heeft ingezet met wetten die conservatieve groepen en ouders verregaande invloed geven op de inhoud van de schoolbibliotheek van hun kinderen. Zo is er de ‘Parental Rights in Education Bill’ en zelfs iets dat de ‘Stop Woke Act’ heet.

NOS-correspondent Lucas Waagmeester deed verslag: “Leraar Adam Tritt verzamelt tegenwoordig verboden boeken, boeken die hij heeft moeten verwijderen uit zijn klaslokaal volgens een nieuwe wet in Florida.” In het item wordt gesproken over een lijst met de top-10 van verboden boeken. Die geeft, aldus Waagmeester, ‘een helder beeld van wat hier aan de hand is’. Tritt legt uit: “Vier zijn LHBTI-gerelateerd, zes zijn verhalen over mensen van kleur.” Volgens hem is het duidelijk wie ze willen wegwerken of onzichtbaar maken. Waagmeester: “In Florida beperkt nu de staat wat kinderen lezen over gender, rassenongelijkheid en geschiedenis.”

De verslaggever buigt zich vervolgens over een volgende tafel boeken. “George Orwell, Anne Frank.” Hij pakt een recente editie van het dagboek van tafel. Ik zie dat er nog enkele exemplaren liggen. In tegenstelling tot de stapels waar de camera eerder langs ging hebben deze geen rug-etiket van een bibliotheek. Dit wekt al lichte argwaan bij mij.

Waagmeester: “Dit zijn klassiekers. Je kunt de geschiedenis toch niet uitwissen?” In het bijbehorende artikel dat hij schreef wordt ook de indruk gewekt dat Anne Frank’s dagboek tenminste in, zo niet zelfs hoog, in de genoemde top-10 van verbannen boeken staat. ‘Dagboek van Anne Frank verboden’ is zelfs de tussenkop. Want ‘op meerdere plekken in Florida mag zelfs Het Achterhuis van Anne Frank niet meer op school worden gelezen’, beweert het artikel. Maar klopt dat wel?

Ik deed navraag bij Waagmeester. Het levert een antwoord met stropop, namelijk: ‘Het klopt dat nergens in een wet staat vastgelegd dat Het Achterhuis niet meer aangeboden mag worden op school. Toch is de uitkomst in de praktijk dat er scholen zijn in Florida waar het boek uit de bibliotheek en het klaslokaal is verwijderd’.

Ja, maar hoeveel dan? En waar? vraag ik hem. Helaas komt daar geen antwoord meer op. Althans, niet van Waagmeester. Dacht ik al. Die scholen zijn er niet, anders was er wel contra-herrie van gekomen. Volgens het Florida Freedom To Read Tracking system, dat zo’n beetje per melding geüpdatet wordt is het dagboek tot nu toe één keer op een school in Palm Beach door het schoolbestuur zélf kort en (waarschijnlijk pre-emptief) in review geweest. Er is dus niet om verbanning gevraagd door een ouder of organisatie. Ook is het boek daar teruggeplaatst. Er is dus niet één school waar het Dagboek van Anne Frank, in wat voor versie dan ook, uit de bibliotheek is beperkt of verbannen. Er is dus ook niets dat deze vermelding, laat staan nadruk, in de reportage rechtvaardigt.

Nu ligt mijn sympathie absoluut bij de geïnterviewde leraar Tritt en zijn activisme tegen deze gesanctioneerde lekenbeeldenstorm in de jeugdliteratuur van de conservatieve staten. Maar een activist is hij wel. Waagmeester heeft hem blijkbaar op zijn woord geloofd. En ik wil geen mierenneuker zijn, of ‘NOS = leugen-wappies’ in de kaart spelen, maar feiten zijn feiten.

Dit is het NOS Journaal en in dat programma – dat een instituut heet te zijn in onze journalistiek – móeten de feiten kloppen. We moeten het NOS Journaal niet hoeven fact checken. De NOS moet gewoon zorgen dat hun informatie klopt. Anders spelen ze zélf de NOS = leugenwappies in de kaart.

De hamvraag: vindt de redactie het anders soms niet erg genoeg? Is Anne Frank, of in andere instanties, antisemitisme of Holocaust-distortie echt altijd pas het overschrijdingspunt van alles? Zonder dat heeft de item minder waarde? Moet de correspondent een dergelijke item op die manier aan de redactie verkopen? In dat geval is dat minstens net zo problematisch als dit fake news.

Want het is al schokkend genoeg dat een boek als Beloved van Nobelprijswinnares Toni Morisson uit tien boekenkasten verdween. Belachelijk genoeg dat Raina Telgemeiers Drama, schattige stripverhalen over het wel en wee van een jonge vrouw a la Barbara Stok, op tien scholen sneuvelde. Het is voor bijvoorbeeld jongeren veel interessanter te weten dat The Hate U Give van Angie Thomas van vijftien scholen is verwijderd. En dat het bij nagenoeg alle boeken gaat om seks en er dus van seksuele voorlichting en genderissues niets overblijft in sommige counties.

Dat is allemaal al nieuws genoeg, NOS.

(Het quotum aan in-Anne-Frank-hoaxes-trappen van de NOS was trouwens al op voor dit jaar).

Lees ook:
Renate Rubinstein was een slettebak – column Natasha Gerson
‘Op Facebook, waar ik qua social media weer naar ben terug-gekeild sinds Hogere Machten besloten mijn Twitteraccount te sneven, stuitte ik op een post waar enkele voornamelijk mannelijke leden van Erudiet Nederland het uitgezonden portret van Renate Rubinstein – naar aanleiding van het boekje van Hans Goedkoop – besproken…’

Deze column is mede mogelijk gemaakt door Stichting Maror.