Raad Amsterdam besluit: Namenwand komt

De gemeenteraad van Amsterdam heeft woensdag besloten dat het Holocaust Namenmonument Nederland, ook wel ‘de Namenwand’ genoemd, er definitief mag komen. De kersverse burgemeester Femke Halsema (GroenLinks) ‘hamerde’ het besluit. Twee weken geleden stelde de raadscommissie Algemene Zaken al vast dat de Amsterdamse gelden voor het gedenkteken er kunnen komen. In de plenaire raadsvergadering is dit voorstel nu ook aangenomen. Dit betekent dat de wand er, wat de gemeente betreft, zal komen. Er is echter nog één adder onder het gras: de bezwaarschriftencommissie van de raad kan oordelen dat de procedure voor dit besluit niet goed is verlopen. Zo ja, dan kan het project ernstige vertraging kan oplopen. Ook overwegen buurtbewoners om rechtszaken tegen de gemeente aan te spannen.

Drie miljoen euro
Eerder gaf de raadscommissievergadering ook groen licht voor een Amsterdamse donatie van drie miljoen euro die het college van burgemeester en wethouders wil geven aan het project. Dit geld is bedoeld voor de opbouw en het beheer van het gedenkteken. De overige miljoenen worden onder meer opgehoest door donateurs en andere gemeenten. Onder andere Amstelveen en Beverwijk hebben al namen geadopteerd van Joden uit hun gemeente die in de Tweede Wereldoorlog zijn vermoord. In totaal komen de ruim 102.000 namen van de vermoorde Joodse Nederlanders uit de Sjoa op de Namenwand te staan. Ook de namen van de 245 Sinti en Roma die indertijd omgebracht zijn in Auschwitz krijgen een plek op de muur. Als het aan initiatiefnemer Grishaver ligt, moet de bouw van het gedenkteken zo snel mogelijk beginnen.

Bezwaren
Ondanks de positieve signalen van donderdag blijven buurtbewoners bezwaren hebben tegen de komst van de Namenwand. Ze vinden het plantsoen aan de Weesperzijde een ongeschikte plek voor het monument. Momenteel bekijkt de bezwaarschriftencommissie van de gemeente Amsterdam de bezwaren die tegen het project zijn ingediend. Onlangs was er al een tumultueuze hoorzitting van deze commissie waar bewoners en Grishaver hard botsten. Het advies van de bezwaarschriftencommissie wordt later in juli verwacht. De kans is aanwezig dat dit leidt tot nieuwe juridische procedures die het project kunnen vertragen. Van Aartsen hoopt daar niet op. “Ik hoop dat zeer binnenkort met de bouw van het monument kan worden gestart. Amsterdam moet dat monument nu gewoon gaan neerzetten,” zei hij in de commissievergadering.

Analyse
De beladen hoorzitting van de bezwaarschriftencommissie en het groeiende aantal bezwaren uit de buurt rond het Weesperplantsoen laten zien dat het NAC en de gemeente opnieuw moeite hebben met het vinden van draagvlak voor dit Sjoa-monument. Eerder ging het al mis toen de initiatiefnemers een Namenwand wilden op de plek van de tennisbanen achter het Wertheimpark en naast het Auschwitz-monument van wijlen kunstenaar Jan Wolkers. Bewoners en weduwe Karina Wolkers kwamen in opstand, waarna een moddergevecht ontstond in de media tussen hen en de initiatiefnemers. Onder leiding van wijlen burgemeester Eberhard van der Laan (PvdA) werd bemiddeld. Vervolgens werd besloten dat er een andere locatie moest komen.

Na een lange zoektocht werd het Weesperplantsoen gevonden, even verderop, waarna architect Daniel Libeskind een nieuw ontwerp maakte. Met trots en optimisme presenteerden hij en Grishaver dit in december 2016. Echter, de kwestie van het vinden van draagvlak bleef en blijft ook op de nieuwe plek terugkomen. Mogelijk is door de gemeente en de initiatiefnemers onvoldoende draagvlak gezocht in die buurt, en is wijlen burgemeester Van der Laan onzorgvuldig geweest, waardoor de kans nu aanwezig is dat er juridische procedures komen die het project jarenlang kunnen vertragen. Het advies van de bezwaarschriftencommissie, eind deze maand, weegt hierin zwaar. Het is afwachten op het rapport van deze commissie. Intussen holt het aantal overlevenden van de Sjoa, voor wie het monument vooral ook bedoeld is, hard achteruit.