De karaktermoord van Trouw – column Frits Barend
Ik heb ochtendblad Trouw hoog zitten, maar lees als journalist ook De Telegraaf. Laten we het vaderlandse krantenlandschap in onze democratische polder koesteren. Dat ook een politiek correcte krant als Trouw je op menselijk vlak kan teleurstellen, heeft met name de 77-jarige schrijfster Chaja Polak vorige week ervaren. Polak schreef dit jaar noodgedwongen het prachtige boek ‘De Man die geen hekel had aan Joden’, haar eerste non-fictie boek met als ondertitel ‘een botsing met het verleden’. Noodgedwongen, omdat het boek er nooit was gekomen als Isabel van Boetzelaer niet het boek ‘Oorlogsouders‘ had geschreven. Dat boek uit 2017 gaat over een nazi-familie, over een vader bij de Sicherheitspolizei die niet de andere kant opkeek bij de jacht op Haagse Joden, over een grootvader die als lid van de Wehrmacht opklom tot commandant van een berucht krijgsgevangenenkamp. Doel van het boek was de lezer te doen geloven dat papa en opa Van Boetzelaer dan wel nazi’s waren geweest, maar eigenlijk door het lot aan de foute kant terecht waren gekomen.
Het boek werd juichend ontvangen en als het ware gelegitimeerd door een tien minuten durende lofrede bij de presentatie van het opperhoofd der deskundigen van de Tweede Wereldoorlog, Ad van Liempt, die het boek op de flaptekst prees om het ‘hoge niveau’. Tijdens zijn lofrede sprak Van Liempt in de lijn van de boodschap van het boek meerdere malen over ‘zogeheten’ daders. De directeur van Westerbork, Dirk Mulder, nodigde de schrijfster uit voor een lezing. Totdat ene Maarten van Voorst tot Voorst, zeer verontrust na lezing van ‘Oorlogsouders’, research ging doen in Duitsland. Hij ontdekte vrij snel via simpel googelen en daartoe aangespoord na gedegen verder onderzoek dat ‘Oorlogsouders’ een aaneenschakeling van leugens en verdraaiingen van de werkelijkheid was, dat de lieve vader en warme grootvader simpel gezegd overtuigde nazi’s waren. Ai, pijnlijk, zou je denken, na al die loftuitingen van de kant van Kamp Westerbork tot uit de pen van Van Liempt. Zou je denken. NRC Handelsblad besteedde als eerste uitgebreid aandacht aan de volksverlakkerij van Van Boetzelaer en haar meelezer Van Liempt. En trok het boetekleed aan. Er kwam een herziene versie van het boek met aanvullende hoofdstukken, zonder de flaptekst ‘hoog niveau’ van Van Liempt. Er kwamen vergoelijkende interviews met de schrijfster en de uitgever waaruit we moesten geloven dat er inderdaad wat foutjes in de eerste drie drukken zaten, maar dat die Van Voorst tot Voorst en Chaja Polak ook niet zo moesten zeuren. Vader was niet ok, werkte fanatiek voor de Sicherheitspolizei, maar deugde echt wel, om over ‘Wehrmacht’ en kampcommandant opa of de opa van moeders kant die immers betrokken zou zijn bij de aanslag op Hitler, maar te zwijgen.
Schrijfster Chaja Polak las de derde zowel als de herziene druk en ging op onderzoek uit. Ze ontdekte dat ene Johannes Krom, die later onder papa Willem van Boetzelaer zou dienen in het zo geheten commando-Van Boetzelaer, in april 1944 haar ouders had gearresteerd. Haar ouders werden via Westerbork naar Auschwitz gedeporteerd, alleen haar moeder overleefde, haar vader werd vermoord. Vader Van Boetzelaer werd na de oorlog veroordeeld en kon na zijn vrijlating als zorgzame vader zijn kind zien opgroeien, de in november 1941 geboren Chaja Polak heeft haar vader nauwelijks gekend. De uiteindelijke ontdekking over het verraad van haar vader was schokkend voor Polak. Van Voorst tot Voorst had al eerder ontdekt dat ook de ‘goede’ opa van moeders kant helemaal niet was betrokken bij de aanslag op Hitler.
Chaja Polak besloot na de ontdekkingen over de verwevenheid van haar familie met die van Van Boetzelaer haar eigen verhaal te schrijven, mede op basis van onderzoek in het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging. En deed schokkende ontdekkingen die leidden tot haar prachtige boek ‘De Man die geen hekel had aan Joden’, maar nog altijd niet tot een uitnodiging van Kamp Westerbork voor het houden van een lezing.
Ochtendkrant Trouw was naast andere kranten ook geraakt door het boek en wilde er aandacht aan besteden. Enige weken geleden al werd Polak telefonisch geïnterviewd. Aan dat gesprek hield ze een goed gevoel over. Een paar dagen voordat het verhaal over haar boek afgelopen zaterdag 7 december zou worden gepubliceerd, kreeg Polak een verlate Sinterklaas-surprise. Nadat ze kort voor publicatie had vernomen dat de auteur van ‘Oorlogsouders’ om een kort weerwoord zou worden gevraagd, kreeg ze de opgemaakte pagina met haar verhaal te zien. Polak wist niet wat ze zag. Hier was geen sprake van een verhaal over haar boek met kort wederhoor, maar van twee gelijkwaardig artikelen over de twee boeken. En ze zag als illustratie twee foto’s, de foto van haar jonge ouders, dus met haar in 1944 vermoorde vader en een even grote foto van het gelukkige echtpaar Van Boetzelaer. Ze zag de foto van een dader die zijn kind wel en de foto van een slachtoffer dat zijn kind nooit zag opgroeien. Naast elkaar. Chaja Polak was in shock en belde met de redactie. Waarom was haar niets verteld? Sorry mevrouw Polak, er kan niets meer worden veranderd of toegevoegd, want de krant is al gedrukt. Waarom was ze, tegen de afspraken in, voor een voldongen feit gesteld?
Bekomen van de eerste schok zag Polak zaterdagmorgen als klap op de vuurpijl de aankondiging van haar verhaal in het katern ‘Letter&Geest’ met de wervende tekst ‘Voor het eerst komen beiden naast elkaar aan het woord’. Wat suggereert deze zin? De vraag stellen, is hem beantwoorden. Inmiddels heeft Polak een ingezonden brief geschreven, geheel in haar stijl, ingetogen en weloverwogen. Die heeft dagblad Trouw onderwijl geplaatst. Maar dan nog blijft rechtovereind dat Trouw karaktermoord heeft gepleegd op een oorlogsslachtoffer van 77. Niet alleen door haar heel lang onwetend te laten over de wijze van plaatsen van haar interview, niet alleen door haar gelijk te stellen aan een drammerig kind van een veroordeelde oorlogsmisdadiger, maar ook nog door te suggereren dat de twee samen, naast elkaar gezeten, aan het woord komen. Wat mij betreft Trouw zeer onwaardig.
Waardeert u dit artikel?
Doneer hier dan een klein bedrag. Jonet.nl is een journalistiek platform dat zonder giften niet kan bestaan. Wij danken u bij voorbaat.
Wil je meer informatie of een hoger bedrag doneren? Ga naar jonet.nl/doneren