Joods Nederland in 2023 – jaaroverzicht

In Joods Nederland stond het nieuws in 2023 niet stil. Op Jonet.nl volgden we de ontwikkelingen in de polder aandachtig en dagelijks hielden we u op de hoogte. Hieronder treft u van maand tot maand het meest opmerkelijke, bijzondere, dichtbije, leuke en verontwaardigd makende nieuws van het afgelopen jaar – klik op de links naar de berichten te gaan. Het jaar 2023 veranderde voor georganiseerd Joods Nederland op en na 7 oktober, de dag van de pogrom van Hamas.

Januari (1)

Haagse politici verbaasd en ‘boos’ over slechte cijfers kennis ‘jongeren’ over Sjoa
Uit onderzoek blijkt dat zeker een kwart van de Nederlanders onder de veertig eraan twijfelt of de Sjoa heeft plaatsgevonden. Ook zegt een groot deel dat het minder erg moet zijn geweest dan wordt gezegd. Verder weet meer dan de helft van de respondenten niet dat er zes miljoen Joden in de Sjoa zijn vermoord. Jarenlang hebben politici van links tot rechts erop gehamerd dat er meer en betere educatie moet komen over de Holocaust, maar nu blijkt dat daar weinig effect van te zien is. Politici speken woensdag schande van de cijfers.

Januari (2)

Voorzitter Sjoel West bezoekt graf van Bloeme Evers-Emden
Nathan Bouscher heeft in Israël het graf van Bloeme Evers-Emden bezocht. Zij was jarenlang een van de voortrekkers van Sjoel West, de synagoge in de Amsterdamse wijk De Baarsjes waarvan Bouscher thans de voorzitter is. Samen met een zoon van de overledene legde hij enkele steentjes op de grafsteen. Evers-Emden stierf in de zomer van 2016 op 90-jarige leeftijd in Israël. Sjoel West kwam een aantal jaar geleden in de problemen, maar loopt nu weer dankzij een nieuwe harde kern die enthousiast anderen trekt.

Februari (1)

Weinig achterstanden te zien op ‘koninklijke pr-reis’ – Oranjes op Joods Curaçao
Columnist David Serphos ging mee in de karavaan van royaltyverslaggevers die koning Willem-Alexander, koningin Máxima en prinses Amalia volgen op hun reis door Caribisch Nederland. Zijn thuiseiland Curaçao werd in de laatste dagen door de Oranjes aangedaan. Hoe denkt de Joodse gemeenschap erover? Serphos zocht het uit voor Jonet.nl en spreekt leden van Joods Curaçao. Vandaag deel twee (lees deel een hier terug).

Februari (2)

In razend tempo één miljoen knopen verzameld voor nieuw monument
Duizenden mensen hebben gehoor gegeven aan een oproep van Herinneringscentrum Kamp Westerbork om knopen in te sturen voor een nieuw gedenkteken: het Knopenmonument. In drie weken na de oproep waren er genoeg kledingknopen binnen om een begin te maken aan het kunstwerk. Het gaat om één miljoen stuks die straks allemaal te zien zullen zijn. Er moeten echter nog wel vijfhonderdduizend knopen bij om tot het benodigde aantal van 1,5 miljoen te komen.

Maart (1)

Raad van Kerken schrapt veelbesproken passage over Yad Vashem in reisverslag
De raad van Kerken heeft besloten om haar veel besproken verslag van de reis naar Jeruzalem aan te passen. Er was grote kritiek op een passage over het bezoek aan Yad Vashem dat de delegatie van de Raad in november vorig jaar bracht. Mede hierdoor is in de afgelopen dagen tumult ontstaan. Hoewel de auteurs aangaven dat de alinea niet bedoeld was om Palestijnse christenen van nu te vergelijken met de vervolgde Joden in de Sjoa, bleef de kritiek aanhouden. Vandaar dat er nu een aangepaste versie van het verslag op de site staat, aldus de Raad van Kerken.

Maart (2)

Tekeningen uit Franeker Kibboets overgedragen aan nabestaande van tekenaar
In Franeker heeft de familie Van der Valk [niet te verwarren met de familie van de hotelketens, red] tekeningen teruggegeven aan de Israëlische Irit Cohn. Haar Joodse familie woonde meer dan 75 jaar geleden in de Franeker kibboets, een Joodse agrarisch opleidingsproject dat voor de Tweede Wereldoorlog in het Friese stadje liep. Eerder werd tegenover het voormalige kibboetsgebouw een namenmonument onthuld voor de Joden die ooit in deze kibboets woonden en die in de Sjoa zijn vermoord.

April (1)

Stolpersteine in Zwartsluis lagen jarenlang op de verkeerde plek
Vier struikelstenen in Zwartsluis hebben jarenlang voor de verkeerde voordeur in de stoep gelegen. Vrijwilligers van de stichting Herdenking Joods Leven Zwartewaterland kwamen daar achter. Na onderzoek van locale amateur-historici werd de fout maandag ongedaan gemaakt. De messing steentjes werden opnieuw geplaatst. De fout werd hoogstwaarschijnlijk gemaakt door het verkeerd interpreteren van een ontnummeringslijst.

April (2)

Poaskearls toch over de schreef met oude antisemitische tekst paaslied
De Poaskearls, een groep jonge mannen in het Twentse stadje Ootmarsum, hebben zich de woede van onder meer rabbijn Lody van de Kamp op de hals gehaald. Dat gebeurde op zondag en maandag toen ze hun traditionele paaslied zongen. In de tekst zitten antisemitische elementen en daar had Van de Kamp vorig jaar bezwaar tegen gemaakt. Na maandenlange gesprekken, onder meer met de gemeente en de katholieke kerk erbij, beloofde de stichting van de Poaskearls de anti-Joodse zinsdelen niet meer te gebruiken. Op zondag en maandag bleek echter het tegendeel.

April (3)

Lintjesregen 2023: vier van de elf lintjes in Amstelveen naar Joodse bewoners
Het leek in Amstelveen wel op de uitreiking van de Nobelprijzen in Stockholm: de ene koninklijke onderscheiding na de andere werd aan een Amstelvener van Joodse komaf gegeven. Van de elf lintjes in de gemeente werden er vier uitgereikt aan bewoners met een Joodse achtergrond. Nietsvermoedend werden ze met een smoes naar het gemeentehuis gelokt, waar ze aangenaam werden verrast. Wie zijn deze geluksvogels? En waar in Nederland kregen werden er nog meer ‘Joodse lintjes’ uitgereikt? Een overzicht van de lintjesregen 2023.

Mei (1)

Tientallen bezoekers lopen boos weg uit theatervoorstelling Derwig
Een optreden in Carré is donderdagavond overschaduwd door incidenten. Tientallen bezoekers – volgens sommigen waren het er vijftien – liepen boos weg bij het toneelstuk ‘Waar wij voor strijden’, dat werd opgevoerd in het kader van het project Theater Na de Dam. Acteur Jacob Derwig speelde een personage die er gaandeweg de avond extremistische ideeën op nahoudt. De hoofdpersoon maakte zijn monoloog wel af, maar het weglopen maakte het ongemakkelijk, zo klinkt het.

Mei (2)

David Beesemer: eerste Europese Jeugd Maccabiade volgend jaar in Londen
Voorzitter David Beesemer van de Joodse sportkoepelorganisatie Maccabi Europe heeft donderdag bekendgemaakt dat er voor het eerst een Europese Jeugd Maccabiade komt. De eerste editie van het evenement, waarbij Joodse jongeren van onder de achttien jaar met elkaar strijden om goud, zilver en brons, zal volgend jaar zomer in Londen plaatsvinden. Om precies te zijn van 30 juli tot en met 6 augustus. Geïnteresseerden kunnen zich nu al bij de Britse tak van Maccabi opgeven. Beesemer heeft de ambitie om de Europese Maccabi Spelen voor volwassenen in 2027 naar Nederland te halen.

Mei (3)

Broodje Meijer keert terug, maar dan als food court in Amstelveen
Het is zover: een paar jaar nadat broodjeszaak Sal Meyer zijn deuren moest sluiten, maakt het befaamde koosjere concept een comeback. De broodjes van Sal Meijer worden over twee weken verkocht bij Food Court Amsterdam, dat dan opent naast het Adagio-hotel in Amstelveen. “We werken volgens de receptuur van Sal Meijer en zullen onder rabbinaal toezicht staan. De oude stijl, de zogenaamde slagers-look, komt terug en aan de wand hangen oude foto’s van de originele broodjeszaak,” zegt de nieuwe eigenaar Rafi Angat.

Juni (1)

Swirc wint Brusseprijs 2023 voor boek ‘De Indische Doofpot’
Journalist Maurice Swirc heeft de Brusseprijs 2023 gewonnen voor zijn boek De Indische Doofpot. Waarom Nederlandse oorlogsmisdaden in Indonesië nooit zijn vervolgd. De prijs voor het beste Nederlandstalige journalistieke boek, een initiatief van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten, werd voor de zestiende keer uitgereikt. De winnaar is zaterdagavond bekendgemaakt in Radio 1-programma Met het Oog op Morgen. Swirc won ook een oorkonde en een geldbedrag van 10.000 euro.

Juni (2)

Troostwijk: ‘Koosjer vlees uit eigen land alleen mogelijk als gemeenschap offer maakt’
Voorzitter Ruben Troostwijk van de Joodse Gemeente Amsterdam, ook wel NIHS, heeft iedereen opgeroepen om na te denken over de toekomst van de koosjere vleesmarkt in Nederland. De Nederlandse branche staat onder druk, onder meer omdat Joden die koosjer eten steeds vaker voor buitenlandse alternatieven kiezen of gewoonweg minder koosjer vlees kopen. De Gemeente maakt jaarlijks een tot 1,5 ton verlies. Troostwijk: ‘De vraag is, hoe zwaar weegt het belang van een eigen koosjere vleesvoorziening in Nederland? Welke kosten kunnen wij als Joodse Gemeente maken en welke offers wilt u als particulier daarvoor brengen?’

Juli (1)

Joodse studenten aan de UvA voelen zich niet veilig en buitengesloten
Het anti-Israël-sentiment onder veel studenten aan de Universiteit van Amsterdam (UvA) speelt studenten van Joodse en Israëlische komaf parten. In hun dagelijkse leven voelen zij zich niet veilig en worden zij ook buitengesloten. Dat blijkt uit een artikel in universiteitsblad Folia, waarin verschillende ervaringen van Joodse en Israëlische studenten optekende. “Als je geen pro-Palestijnse ideologie op de UvA aanhangt, krijg je het zwaar te verduren,” zeggen ze. De UvA stelt zich volgens hen onverschillig op.

Juli (2)

‘Israëlische actiegroep hielp mee aan arrestatie Abou Eenarm’
Een Israëlische stichting heeft in de afgelopen jaren meegeholpen in het verzamelen van bewijsmateriaal tegen de onlangs opgepakte verdachte Amin A., alias Amin Abou Rashed of ‘Abou Eenarm’. Dat meldt De Gelderlander. Hij en zijn 25-jarige dochter Israa A. worden er door het Openbaar Ministerie van verdacht zeker 5,5 miljoen euro te hebben doorgesluisd aan organisaties die verwant zijn aan terreurbeweging Hamas. Hun aanhouding, eind juni, kwam in de Israëlische media, die under coverbeelden van de verdachten in handen hadden.

Augustus

Arbeidsmigranten komen toch naar voormalig Joods werkdorp
Midden- en Oost-Europese arbeidsmigranten mogen toch gehuisvest worden in het voormalige Joods Werkdorp Wieringermeer Omwonenden gingen tot aan de Raad van State om dat tegen te gaan, maar die veegt hun juridische bezwaren van tafel. Daarmee komt een einde aan een jarenlange discussie tussen de ondernemer die het terrein van het voormalige werkdorp heeft en de bewoners in de omliggende woningen. Het beoogde museum over het Joods Werkdorp komt zo een stapje dichterbij.

Augustus (2)

‘Bewoners Aerdenhout weigeren Stolpersteine om waardevermindering woning’
In Aerdenhout is ophef ontstaan nadat bewoners openlijk hebben gezegd geen Stolpersteine voor hun deur te willen. Ze vinden dat de waarde van hun woning dan zou dalen en willen dat niet. De gemeente Bloemendaal, waar het elitedorp onder valt, heeft besloten daarom geen Struikelstenen te leggen. Het messing steentje was bedoeld voor een voormalige Joodse bewoner van het huis die in de Sjoa is vermoord. Velen zijn verontwaardigd over de weigering van de huidige bewoners, die later alsnog akkoord gingen.

September (1)

Rotterdams gedenkteken voor Tuschinski onthuld
Abraham Tuschinski heeft in Rotterdam zijn eigen gedenkteken gekregen. Het monument, dat voor de ingang van de Hogeschool Rotterdam ligt, herinnert aan bioscoopexploitant die ruim honderd jaar terug zijn eerste bioscoop opende in het toenmalige Zandstraatkwartier. Tuschinski begon in Rotterdam en werd uiteindelijk erg bekend vanwege zijn theater in Amsterdam. Het kunstwerk is deze week door burgemeester Ahmed Aboutaleb (PvdA) onthuld.

September (2)

Auto invalide VBV’er weggesleept in Amsterdam
De jaarlijkse ledenvergadering van het Verbond Belangenbehartiging Vervolgingsslachtoffers (VBV) is afgelopen zondag overschaduwd door een incident. Op de stoep van het Amsterdamse hotel CASA400, waar de vergadering steevast plaatsvindt, werd een auto van een van de bezoekers weggesleept door ambtenaren van de gemeente. Ten onrechte, aldus het VBV, dat op zijn site kond doet van de strapatsen van Parkeerbeheer. De gedupeerde moest een boete van vierhonderd euro betalen.

September (3)

Joods publiek ziet ‘onze Golda’ schitteren op het witte doek
Met chips, popcorn, cola, bier en veel nesjomme zaten ruim zevenhonderd Joodse toeschouwers woensdagavond in Tuschinski klaar voor de ‘Joodse voorpremiere’ van de film Golda. De speelfilm, waarin actrice Hellen Mirren schittert als de voormalige Israëlische premier Golda Meir, ontroerde en enthousiasmeerde velen. De organisatie – Maccabi NL, Israëlactie (voorheen CIA) en het CIDI – spreekt van een groot succes dat ‘voor herhaling vatbaar is’.

Oktober (1)

Warme solidariteitsbijeenkomst voor Israël na ‘7 oktober’: ‘Am Yisrael Chai’
In het Joods Cultureel Centrum (JCC) in Amsterdam is op zondagavond de solidariteitsbijeenkomst ‘Samen voor Israël’ gehouden. De reden was de oorlog die Hamas en Israël momenteel uitvechten. De zaal waren honderden mensen aanwezig. Speciale gast was Modi Ephraim, de ambassadeur van Israël in Nederland. Er waren veel staande ovaties voor de sprekers en Am Yisrael Chai – Israël zal leven – klonk veelvuldig.

Oktober (2)

WIZO-winkel en Joodse scholen dicht in verband met veiligheid
Uit veiligheidsoverwegingen sluiten Joodse scholen in Amsterdam morgen hun deuren. De cadeauwinkel van vrouwenorganisatie WIZO is al gesloten. Deze Joodse locaties sluiten hun deuren uit voorzorg, omdat er dreiging is vanwege de oorlog tussen Israël en Hamas.

Oktober (3)

Maccabi Nederland opent luchtbrug met hulpgoederen voor Israël
Sportvereniging Maccabi Nederland heeft met spoed een professionele actie gelanceerd om grote hoeveelheden essentiële goederen naar de frontlinies in Israël te sturen. Alle spullen worden rechtstreeks vanaf Schiphol geleverd aan de vrijwilligersorganisatie Brothers And Sisters in Arms Israël. Maccabi Nederland: ‘Dit is geen moment om toe te kijken. Dit is het moment om te handelen’.

November (1)

‘Joods gezin weggehoond op UvA-diploma-uitreiking’
Tijdens een diploma-uitreiking aan de Universiteit van Amsterdam (UvA) waren antisemitische en anti-Isaëlische leuzen te horen. Een Joods gezin dat aanwezig was, protesteerde ertegen, maar zij werden weggehoond en antisemitisch bejegend. Geen van de docenten of medewerkers greep in. Het publiek joelde volgens De Telegraaf ‘Fucking Jews!’. De UvA zegt het incident hoog op te nemen en biedt excuses aan.

November (2)

Koningspaar spreekt Hertzberger en Gelderblom over oorlog Israël
Koning Willem-Alexander en koningin Máxima hebben een gesprek gehad met burgers over de oorlog tussen Israël en Hamas. Het paar maakte daar maandagavond voor vrij in hun agenda. Onder de gasten waren Chanan Hertzberger van het Centraal Joods Overleg (CJO) en Hanneke Gelderblom van het Overlegorgaan Joden, Christenen en Moslims (OJCM). Verder werd er thee gedronken.

November (3)

Volle Snoge herdenkt Kristallnacht met Sigrid Kaag
De Kristallnachtherdenking in Amsterdam van 2023 is goed en waardig verlopen. In de Portugees-Israëlietische Synagoge (Snoge) waren meer dan achthonderd mensen aanwezig. Zij zagen en hoorden verschillende sprekers, waaronder demissionair vicepremier Sigrid Kaag (D66). Vooraf was in Joods Nederland veel te doen om haar komst. Na afloop verklaarde zij aan Jonet.nl het een mooie en beladen bijeenkomst te hebben gevonden. Ze wil terugkomen in Joods Nederland.

December (1)

‘Wie over vrede spreekt, heeft moed’ – verslag uit De Balie
In het Amsterdamse debatcentrum De Balie is een avond gehouden om stil te staan bij de situatie door oorlog in Israël en Gaza. Centraal stond het boek ‘Wie over vrede spreekt, heeft moed’, waar achttien schrijvers een bijdrage aan hebben geleverd. In een bomvolle zaal – op de eerste avond van Chanoeka – spraken ze erover met elkaar. De somberheid, teleurstelling en mistroostigheid waren alom.

December (2)

Koning geeft Hanneke Gelderblom de koved in kersttoespraak
Koning Willem-Alexander heeft in zijn jaarlijkse kerstrede stilgestaan bij de ontmoeting die hij in november had met vertegenwoordigers van de Joodse en islamitische gemeenschappen. Daarin citeerde hij de woorden van oud-senator en Jonet-columniste Hanneke Gelderblom (86). Hij noemde haar niet bij naam, maar de redactie en zijzelf kunnen het wel bevestigen.

Joods Nederland in 2022 – jaaroverzicht